Windmolens Roodehaan

De gemeente Groningen wil rond 2035 CO₂-neutraal zijn. Dit betekent flink minder energie gebruiken én alleen 100% hernieuwbare energie gebruiken. Dit is energie die afkomstig is van duurzame bronnen zoals zon, wind, aardwarmte en organisch restafval. De gemeente streeft ernaar om een mix van deze duurzame energie zoveel mogelijk zelf op te wekken, in de eigen gemeente. Hiermee neemt de gemeente haar verantwoordelijkheid om te zorgen voor een betere leefomgeving dichtbij huis én dragen we ook actief bij aan het beschermen van onze planeet. 

De gemeente Groningen is voornemens om samen met de lokale energiecoöperatie MDEC zes windmolens te ontwikkelen nabij Roodehaan. Deze ontwikkeling sluit aan bij de ambitie om in 2035 CO₂-neutraal te zijn en past binnen het beleidskader Windkracht Groningen. De samenwerking is gericht op een gelijke verdeling van zeggenschap tussen gemeente en MDEC, participatie en met het uitgangspunt van lokaal eigenaarschap in vervolgfasen.

In april 2021 heeft de gemeenteraad van Groningen groen licht gegeven voor de verdere ontwikkeling van windenergie bij Roodehaan. De raad heeft daarbij aangegeven dat lokaal eigendom een voorwaarde is. Doordat de gemeente en MDEC samen de windmolens ontwikkelen en exploiteren, komen alle opbrengsten ten goede van de lokale samenleving. Het bijzondere is dat de windmolens zonder invloed van marktpartijen worden gerealiseerd. MDEC is eind 2021 opgericht door omwonenden om medezeggenschap en mede-eigendom te verkrijgen. Leden van MDEC kunnen financieel participeren in de windmolens.

MDEC gelooft in een toekomst waarin energie schoon, lokaal opgewekt en in handen is van de lokale gemeenschap. Zij streven ernaar om in 2030 een wezenlijk aandeel te hebben in de duurzame energievoorziening van de regio, met windmolens die gedragen worden door de omgeving en eigendom zijn van haar inwoners. Door samenwerking, transparantie en respect voor mens en natuur draagt MDEC bij aan een leefbare toekomst – voor henzelf en voor de generaties na ons. 

Geïnteresseerden kunnen lid worden voor een bijdrage van € 50 via de website van MDEC. Als lid kun je meebeslissen over de activiteiten en de opbrengstdeling van de windmolens. In de statuten staat beschreven hoe het formeel werkt. Besluitvorming gebeurt in ledenvergaderingen (ALV) of via een online stemming. Ook kunnen eigen ideeën en voorstellen ingebracht worden en kan meegeholpen worden aan de activiteiten die leden belangrijk vinden. 

Windenergie is nodig. Wil deze gemeente CO2-neutraal worden, dan heeft zij ook windenergie nodig. Windenergie is onmisbaar in de totale mix van hernieuwbare energiebronnen. Immers, de wind waait ook ’s nachts en in de winter. Met windenergie kan ruim driemaal zoveel energie opgewekt worden met dezelfde hoeveelheid opgesteld vermogen zonne-energie.

Het is een politieke keuze om niet in te zetten op kernenergie. Het is niet hernieuwbaar en geeft langdurig radioactief afval.

Het is de combinatie van energiebronnen om het gewenste doel van verduurzamen te bereiken, dus ook aardwarmte én ook biomassa. 

De keuze voor verdere windverkenning nabij Roodehaan is een besluit dat in 2021 door de gemeenteraad is genomen. De provincie heeft dit ook zo opgenomen in haar beleid (februari 2022), waardoor er ontwikkeling ontstond.  Met de ontwikkeling van windmolens nabij Roodehaan neemt de gemeente haar verantwoordelijkheid, kan energie lokaal opgewekt en gebruikt worden en het is een locatie waar windenergie haalbaar is.

De gemeente zet in op duurzame energiebronnen, zoals zon, wind, aardwarmte, biomassa en waterstof. Technisch gezien is dit mogelijk en hiermee kunnen we de verduurzamingsambitie realiseren. Wel is het een grote opgave en uitdaging. Maar de gemeente kan die samen met bedrijven en bewoners realiseren. Als iedereen meedoet, KAN het. 
In totaal is er 36 Megawatt (MW) aan windenergie nodig.  Met de windmolens in Roodehaan kunnen we 20 MW realiseren van deze 36 MW. 

Het plaatsen van windmolens brengt kosten en baten met zich mee. De gemeente weegt de kosten en baten zorgvuldig af voordat een besluit wordt genomen. Onderdeel van de Routekaart  is een uitwerking van de maatschappelijke kosten en baten. Daarbij wordt ook gekeken naar de specifieke situatie van de omgeving en wat dit betekent voor bewoners. 

Kosten

• Bouw en vergunningen: De kosten voor het bouwen van de windmolens, inclusief de vergunningen.
• Hinder voor omwonenden: Windmolens kunnen geluid maken, slagschaduw geven of het uitzicht veranderen. Dit kan invloed hebben op woongenot of woningwaarde. Sommige gemeenten bieden hiervoor een vergoeding.
• Kosten voor de gemeente: Denk aan administratie, vergunningen en toezicht.
• Verwijdering: Aan het einde van de levensduur moeten molens worden afgebroken, wat ook geld kost.

Baten

• Hernieuwbare energie: Windmolens wekken schone energie op en verlagen de CO2-uitstoot.
• Werkgelegenheid: De bouw en het onderhoud van windmolens zorgen voor banen.
• Lokale investeringen: Opbrengsten kunnen terugvloeien naar de omgeving, bijvoorbeeld voor infrastructuur of energiebesparende maatregelen.
• Inkomsten: Gemeente of regio kan profiteren van belastingen, subsidies of opbrengsten.

Informatie over hernieuwbare energie is te vinden op het dashboard van de Regionale Klimaatmonitor - Hernieuwbare energie per techniek - Amersfoort

In 2018 is in opdracht van de gemeente door gespecialiseerde adviesbureaus in kaart gebracht waar in onze gemeenten kansen liggen voor windenergie. Eerst zijn acht gebieden verkend waar windturbines eventueel zouden kunnen worden geplaatst: 

1. Meerstad Noord
2. Meerstad Oost
3. Stainkoeln/Roodehaan/ A7
4. Vloeivelden Suikerunie
5. Westpoort
6. Groningen West
7. Reitdiepgebied
8. Eemshavenweg 

Vervolgens is onderzocht welke aanvullende kansen er in die betreffende gebieden liggen, bijvoorbeeld door windenergie te combineren met andere ruimtelijke, landschappelijke en/ of economische ontwikkelingen en in welke gebieden zich de minste belemmeringen (natuurwaarden, veiligheid, ruimtelijk, cultuur, hinder) voordoen. Dit heeft in 2018 geleid tot vier kansrijke zoekgebieden: 

1. Meerstad Noord
2. Westpoort en directe omgeving
3. Roodehaan/A7/Stainkoeln en omgeving
4. Het Suikerunieterrein die nader onderzocht zijn. 

Binnen het Windplatform Groningen is in die jaren ook uitgebreid geïnformeerd en geparticipeerd op de nadere verkenning van deze zoekgebieden. In 2021 heeft de gemeenteraad besloten om door te gaan met windverkenning bij Roodehaan. De provincie heeft dit ook zo opgenomen in haar beleid, waardoor er hier nu een ontwikkeling mogelijk is.

De keuze voor verdere windverkenning nabij Roodehaan is een besluit dat in 2021 door de gemeenteraad is genomen. De provincie heeft dit ook zo opgenomen in haar beleid (februari 2022), waardoor er ontwikkeling ontstond.  Met de ontwikkeling van windmolens nabij Roodehaan neemt de gemeente haar verantwoordelijkheid, kan energie lokaal opgewekt en gebruikt worden en het is een locatie waar windenergie haalbaar is.

Nee, De windverkenning sinds 2018-2021 was voor de toenmalige gemeente Groningen. De gemeente Groningen zal voor deze gebieden ook windverkenning doorlopen om te komen tot een of meerdere aanvullende zoekgebieden wind. Dit proces is nog niet begonnen omwille van uitblijvende milieunormen.

We streven naar de bouw van 6 windmolens. 

De molens worden vergund voor 25 jaar + 2 jaar bouwtijd. Daarna moeten ze opnieuw vergund of weggehaald worden. 

De windmolens zullen een tip-hoogte van maximaal 154 meter krijgen. Dat wil zeggen, de as-hoogte zal zo’n 95 meter zijn, en de bladlengte zal een kleine 60 meter bedragen. Het is niet te verwachten dat de molens veel kleiner zullen worden dan die 154 meter. Kleinere molens worden snel minder rendabel, en er worden weinig tot geen moderne windmolens meer geproduceerd in de kleinere maten. Ter referentie, de grootste windmolens in NL (Meeden, Flevopolder, etc.) hebben tiphoogtes van 200 tot 250 meter).

De zes windmolens worden in een lijnopstelling geplaatst. Dit levert een rustiger landschappelijk beeld op. Dit is ook een verplichting vanuit provinciaal beleid. De kleur van de windmolens zal naar verwachting wit zijn, omdat dit zo bepaald is in de milieunormen.

Ja, de energieopbrengst van een windmolen is sterk afhankelijk van de hoogte en de grootte van de rotordiameter. Hoe hoger de molen, hoe meer en harder de wind. Een grotere rotordiameter zorgt ervoor dat er meer wind wordt opgevangen, wat resulteert in een hogere energieproductie.

De windmolens draaien in een ritme, waarbij de mogelijkheid ontstaat dat er een schaduw van de wieken over het gebied valt. Wanneer deze schaduw een tuin of woning bereikt kan dat hinder geven. Dat gebeurt alleen bij een bepaalde zonnestand en op een bepaald moment van de dag en is afhankelijk van het jaargetijde en het weer. 

Het effect van de slagschaduw is seizoensafhankelijk: in de zomer, wanneer de zon hoger staat, reikt de schaduw minder ver dan in de najaars- of wintermaanden. 

Ja, in Nederland is juridisch vastgelegd dat de norm voor toegestaan slagschaduw maximaal 20 minuten per dag en 6 uur per jaar mag optreden bij ‘slagschaduwgevoelige objecten’. Dit zijn panden met functies waarbij mensen langdurig verblijven en waar hinder door slagschaduw als problematisch wordt beschouwd (o.a. woningen, zorginstellingen met bedden, onderwijsinstellingen, kinderopvanglocaties met bedden). Dit is gebaseerd op data (weer, moment van de dag en het jaar, zonnestand).

Ja, voor de luchtvaartveiligheid zijn rode lichten op de windmolens zeer waarschijnlijk verplicht. Dit omdat de molens zich bevinden in de aanvliegroute van Groningen Airport Eelde én omdat ze nabij de snelweg A7 zullen komen te staan. We gaan onderzoeken hoe deze verlichting zo min mogelijk hinder kan veroorzaken. Eén van de mogelijkheden is dat de verlichting alleen gaat branden wanneer er vliegtuigen in de buurt zijn. 

Ja, rond de kabels die van de windmolens naar het hoogspanningsnet lopen, kunnen elektromagnetische velden aanwezig zijn. Net zoals mobiele telefoons ook elektromagnetische velden creëren. Een aandachtspunt is de sterkte van dit elektromagnetische veld. Risico’s voor elektromagnetische velden voor omwonenden van windmolens zijn niet aannemelijk. De afstand tussen de kabels en woningen is daarvoor te groot. Bovendien liggen de kabels ondergronds. Meer informatie hierover is te vinden op het Kennisplatform Elektromagnetische Velden.

Vogels en vleermuizen kunnen tegen een windmolen aanvliegen. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen wordt er voor de bouw een ecologisch onderzoek uitgevoerd dat soorten, aantallen en vliegpatronen in kaart brengt. Sterfte van vogels en vleermuizen door aanvaringen kan dan beperkt worden door technische oplossingen door bijvoorbeeld het tijdelijk stilzetten van de windmolens tijdens de vogeltrek. De maatregelen worden vastgelegd in de milieueffectrapportage (MER). 

Windmolens maken geluid en ondanks strenge regelgeving waaraan altijd voldaan moet worden, kan geluidshinder niet helemaal worden voorkomen. Het geluid ontstaat vooral door de draaiende rotorbladen en bewegende delen zoals de generator en de tandwielkast. Moderne installaties verminderen geluid via geoptimaliseerde tandwielkasten. Bij moderne windmolens is het geluid van de tandwielkast sterk verminderd door verbeterde installatie. Meer informatie is te vinden op de site van het RVO.

Volgens de regels geldt het jaargemiddelde geluidniveau (grenswaarde) van maximaal:

• 45 decibel Lden (gemiddeld daggeluid)
• 39 decibel Lnight (avond en nacht)

Ter vergelijking: wegverkeerslawaai in Nederland is circa 50 decibel, een gespreksniveau circa 60 decibel, een drukke verkeersweg op 100 meter afstand 80 decibel en een opstijgend vliegtuig op 200 meter hoogte 100 decibel. Een vergelijking die wordt gebruikt voor windmolens, is dat 47 decibel minder is dan het geluid van middelgrote airconditioning.  

Uit lokaal onderzoek bij Roodehaan zijn rond de beoogde plaats van de windmolens door het Noordelijk Akoestisch Bureau in 2020 geluidscontouren berekend (pagina 30). De conclusie voor Roodehaan luidt:  
* Het gemiddeld daggeluid (Lden) bij woningen is nergens hoger dan 44 dB  
* Het avond en nachtgeluid ( Lnight) bij woningen is nergens hoger dan 37 dB  

De geluidsniveaus blijven ten minste 3 decibel onder de grenswaarden. Meer informatie is te lezen in het ‘Resultaten onderzoek geluidbelasting op de omgeving’ via: https://gemeenteraad.groningen.nl/Documenten/Bijlage/Bijlage-6-Detail-2-Akoestisch-rapport.pdf

Op het moment dat de windmolens gebouwd gaan worden, zal vooraf, in overleg met omwonenden, een plan gemaakt worden om geluidsbelasting te meten. Dit gebeurt in het kader van de Milieu- Effectrapportage (MER). 

Het geluid windmolens is vergelijkbaar met wegverkeer en industrielawaai. Laagfrequent geluid (LFG) kan zich voordoen binnen woningen en dan met name bij personen die gevoelig zijn voor LFG. In een in 2023 gepubliceerd landelijk onderzoek (Peutz 2023) wordt geconcludeerd dat in het algemeen geen relevante hinder wordt ondervonden ten gevolge van LFG.  

De totale capaciteit bedraagt 20 MegaWatt (MW) en levert circa 50 GigaWattuur (GWh) per jaar, genoeg voor ongeveer 20.000 Groninger huishoudens (jaarlijks verbruik). De 6 windmolens produceren ongeveer evenveel stroom als 98 voetbalvelden vol zonnepanelen (100.000 m2).

Jaarlijks bespaart het park circa 16,4 kiloton CO₂. De CO₂-uitstoot van productie en plaatsing is doorgaans binnen vijf maanden gecompenseerd.

Omwonenden kunnen niet direct gebruik maken van de stroom van een windmolen in de buurt. Het elektriciteitssysteem in Nederland werkt anders. Alle opgewekte stroom, ook die van windmolens, gaat eerst het landelijke elektriciteitsnet op. Van daaruit wordt de stroom verdeeld naar huishoudens en bedrijven. Het is dus niet gangbaar om stroom rechtstreeks van een windmolen naar een woning te sturen.

Compensatie plaatsing windmolens

Voor omwonenden die binnen een afstand van 8 maal de tiphoogte wonen, wordt een omgevingsfonds opgericht waarin een compensatie van 400 euro per jaar per huishouden wordt gestort. Voor degenen die binnen een afstand van 10 maal de tiphoogte wonen, wordt een vergoeding van 250 euro per jaar (prijspeil januari 2024) gestort. Hierbij geldt dat het huishouden woont in een voor permanente bewoning bedoelde woning.

De verwachting is dat netcongestie in 2031 verholpen zal zijn door uitbreiding/versterking van het elektriciteitsnet. Er kan ook gebruik gemaakt kunnen worden van de aanwezige kabels van zonneparken in de omgeving. Hierdoor kan de opgewekte energie aan het net geleverd worden. 

De gemeente Groningen is bevoegd om de omgevingsvergunning af te geven. Deze bevoegdheid is door de provincie Groningen in 2021 overgedragen aan de gemeente. De provincie gaat nog wel over de benodigde natuurvergunning.

Windmolens beïnvloeden de directe omgeving door hun omvang, hoogte, geluid, slagschaduw en door mogelijke verstoringen en fysieke aanvaringen bij vogels en vleermuizen. Door mitigerende maatregelen worden deze ongewenste effecten zoveel mogelijk beperkt. Voorbeelden hiervan zijn het beperken van geluidsoverlast, het nauwgezet monitoren van de slagschaduweffecten en het beschermen van fauna.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) heeft nieuwe landelijke milieuregels voor windparken opgesteld die in oktober 2023 in concept zijn gepubliceerd.

Er is veel politieke discussie over de impact van windmolens op omwonenden. De oplossing ligt in normen die windmolens op voldoende afstand zetten van woningen. Maar, hoe groter de afstand tot woningen, hoe minder plekken er overblijven om windmolens te plaatsen. Vooral bij 3 of 4 keer de tiphoogte wordt het moeilijker om windmolens te plaatsen en genoeg windenergie op te wekken om de landelijke ambities te behalen. We hebben windenergie nodig en de vraag is hoeveel overlast maatschappelijk toelaatbaar is. 

Er vindt overleg plaats om eventuele hinder en risico’s rondom vliegveld Eelde tijdig te signaleren en te verminderen. Vanuit dit project zal aangetoond moeten worden dat de windmolens samengaan met veilig vliegen van en naar Groningen Airport Eelde.

Momenteel worden de laatste voorbereidende stappen van de ontwikkelfase afgerond (zie schema hieronder). Zodra de planning van de realisatie bekend is, delen we de tijdslijnen met alle betrokken partijen.

Ja. Afhankelijk van de ligging en de zichtlijnen kan er sprake zijn van waardedaling. Vermoedt u als woningeigenaar dat door de komst van windmolens de waarde van uw woning daalt? Dan kunt u in aanmerking komen voor nadeelcompensatie. Dit is een tegemoetkoming voor geleden schade.  

Op de pagina Aanvragen nadeelcompensatie leest u alle informatie over het aanvragen van nadeelcompensatie. 

De gemeente Groningen en MEER-Dorpen Energiecoöperatie (MDEC) organiseren bijeenkomsten over de ontwikkeling van het windpark. Tijdens deze sessies worden bewoners geïnformeerd en krijgen zij de gelegenheid om mee te denken over diverse vraagstukken, waaronder beperken van overlast van slagschaduw, beperken van schade en/of bijdrage aan de biodiversiteit en/of natuur, etc. Aankondigingen hiervan worden verspreid via nieuwsbrieven en op de websites van MDEC en de gemeente. Ook wordt er actief contact gezocht met omwonenden via e-mail wanneer er specifieke vragen of zorgen leven.

Omwonenden hebben de mogelijkheid om actief mee te praten over de mitigerende maatregelen (ongewenste effecten zoveel mogelijk beperken) in op te richten werkgroepen. Deze worden onder andere bekend gemaakt via bewonersbrieven en op de desbetreffende websites.

Als je als omwonende lid wordt van MDEC heb je invloed op de besluitvorming in de coöperatie en daarmee ook op belangrijke keuzes voor de realisering van de windmolens.

En je kunt als betrokken bewoner altijd gebruik maken van de mogelijkheid om contact te zoeken met de gemeente. Je kunt gebruik maken van je inspreekrecht bij de gemeenteraad en je kunt gedurende het vergunningaanvraagproces invloed uitoefenen. 

Omwonenden van het windpark hebben wellicht ook vragen en zorgen. Hiervoor kunnen omwonenden contact zoeken.

Alle inwoners en ondernemers in de gemeente Groningen en Midden-Groningen kunnen nadeelcompensatie aanvragen. Een onafhankelijke specialist beoordeelt uw aanvraag binnen de kaders van de Algemene wet bestuursrecht, de Omgevingswet en de Verordening nadeelcompensatie gemeente Groningen: https://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR720141
Meer informatie is te vinden op: https://gemeente.groningen.nl//aanvragen-nadeelcompensatie

Omdat de gemeente Groningen en MDEC voornemens zijn samen de windmolens te gaan ontwikkelen en exploiteren, dus zonder tussenkomst van een commerciële exploitant, is er naar verwachting meer ruimte voor het treffen van mitigerende maatregelen. Hierdoor kunnen negatieve effecten voor de direct betrokken omwonenden worden beperkt. Daarnaast blijven door deze samenwerking de opbrengsten ook lokaal. 

Lokaal eigendom is een belangrijk middel om draagvlak voor de energietransitie te vergroten. In april 2021 heeft de gemeenteraad van Groningen groen licht gegeven voor de verdere ontwikkeling van windenergie bij Roodehaan. De raad heeft daarbij met aangenomen moties aangegeven dat lokaal eigendom een mogelijkheid moet zijn. Doordat de gemeente en MDEC samen de windmolens ontwikkelen en op termijn hopen te exploiteren, kan een groot deel van de opbrengsten ten goede komen aan de lokale samenleving. MDEC is eind 2021 opgericht door omwonenden om medezeggenschap en mede-eigendom te verkrijgen. 

Nee, er is een belangrijk onderscheid tussen lokaal eigendom en financiële participatie. Financiële participatie houdt in dat zowel de gemeente als MDEC voor het project geld nodig hebben om vreemd vermogen aan te kunnen trekken. Dit kan opgelost worden door middel van financiële participatie, waarbijzij geld ophaalt in de gemeenschap, zoals de leden van de coöperatie en de inwoners van de regio. Zij kunnen investeren in het windmolenproject tegen een aantrekkelijke rente. Lokale eigendom gaat verder dan alleen financiële inbreng, omdat het ook de zeggenschap en het gezamenlijke eigendom van het project betreft.

Er wordt een Omgevingsfonds ingesteld dat is gebaseerd op de afstand en mate van hinder van de windmolens. De jaarlijkse afdracht aan het Omgevingsfonds is een bedrag van 400 euro per jaar per adres binnen een afstand van acht maal de tiphoogte en 250 euro per jaar per adres binnen acht tot tien maal de tiphoogte. De omwonenden krijgen zeggenschap over de besteding van de middelen uit het Omgevingsfonds, waar een fondsbeheerder wordt aangesteld.

De NRD is een veelgebruikte manier om de inhoud van die Milieueffectrapportage (MER) af te bakenen. In de NRD staat wat in het MER onderzocht gaat worden. Het bevoegd gezag is niet verplicht om een NRD op te stellen. De NRD is daarom vormvrij: er zijn geen formele eisen voor de inhoud. Zie voor meer informatie: https://iplo.nl/regelgeving/instrumenten/milieueffectrapportage/reikwijdte-detailniveau/. 

Januari – augustus 2026

De NRD wordt vastgesteld door de gemeente. Hierop is het mogelijk om vooraf inspraak te hebben via de werkgroepen. Ten tijde van besluitvorming kan er ook een zienswijze ingebracht worden bij het college. 

Een MER is bedoeld om het milieubelang een volwaardige plaats te geven in de besluitvorming. Het gaat om besluitvorming over plannen en programma’s en projecten die duidelijke milieueffecten kunnen hebben. Milieu is een breed begrip. Het gaat onder andere om water, bodem, lucht, afval, natuur, gezondheid en archeologisch erfgoed. Zie voor meer informatie: https://iplo.nl/regelgeving/instrumenten/milieueffectrapportage/. 

September 2026 – juni 2027

Het bevoegd gezag, dus de gemeente Groningen, stelt de MER vast die gebaseerd is op de eerder bepaalde NRD. Het rapport wordt zes weken ter inzage gelegd. Dan kan iedereen zienswijzen indienen op de MER en het ontwerpplan. Meer informatie over de MER-procedure is te vinden op: https://www.commissiemer.nl/

De benodigde vergunningen voor het windpark worden volgens wettelijke procedures verleend. Omwonenden kunnen tijdens het gehele vergunningaanvraagproces inspraak uitoefenen, onder meer tijdens consultatierondes en hoorzittingen.