Broedplaatsen
De afgelopen jaren staat de beschikbare ruimte voor broedplaatsen onder druk. Dat komt vooral door de grote vraag op de markt voor woningbouw en ruimte voor bedrijven. Dit terwijl de creatieve sector juist groeit. In het laatste kwartaal van 2024 komen we daarom met een aangescherpte aanpak om in te spelen op deze situatie. We betrekken de gebruikers van broedplaatsen bij de ontwikkeling van de plannen.
Wat zijn broedplaatsen?
Broedplaatsen zijn plekken en gebouwen waar verschillende creatieve ondernemers en/of kunstenaars werken en soms ook wonen. Vaak gaat het om startups in de creatieve sector, de ICT, kleinschalige maakindustrie en ambachten. In de regel wordt deze groep aangeduid als de creatieve industrie. Zij draagt bij aan onze economie, vestigingsklimaat en een bruisende, levendige gemeente.
In 2020 was de Aanpak Broedplaatsen vastgesteld (zie documenten). De drie belangrijkste uitgangspunten zijn: voldoende en betaalbare ruimte, ruimte voor innovatie en vernieuwing en het ondersteunen van talent en ondernemerschap. Deze uitgangspunten blijven van kracht.
Overzicht broedplaatsen
Broedplaatsen kennen verschillende vormen. In Groningen onderscheiden we 4 typen: atelierpanden, broedplaatsen, incubators en bedrijfsverzamelgebouwen (zie onderstaande documenten voor meer informatie en uitleg). In de gemeente Groningen zijn 46 van deze locaties aanwezig. Daartoe behoren 8 atelierpanden, 17 broedplaatsen, 9 incubators en 12 bedrijfsverzamelgebouwen. Op deze locaties worden in totaal 1150 werkruimten en bijna 500 woonruimten verhuurd. Het totale oppervlakte aan werkruimte bedraagt 158.000 m2.
Onderzoeken 2023
Om het beleid aan te scherpen zijn er 3 onderzoeken uitgevoerd door Noorderruimte/Hanzehogeschool Groningen, Roemte en Nesk. Deze onderzoeken vindt u onder Documenten. In de Samenvatting onderzoeken – juli 2023 staan op pagina 6 t/m 8 de belangrijkste thema’s en opmerkingen van betrokken organisaties, eigenaren en gebruikers, die naar voren zijn gebracht tijdens de bijeenkomst op 20 juni 2023.
- Het onderzoek van Noorderruimte/Hanzehogeschool Groningen gaat in op het aanbod aan werklocaties voor creatieve en innovatieve bedrijvigheid in de gemeente. Daarbij is ook onderzocht of er voldoende aanbod is in de toekomst aan de hand van de verwachte ontwikkelingen op middellange termijn. Dit is vergeleken met andere gemeenten in Nederland.
- Het rapport van Roemte presenteert informatie over meer dan 20 broedplaatsen in 5 verschillende steden. Hun initiatiefnemers en huurders hebben informatie gegeven over de bedrijfsvoering, het functioneren en de relatie die ze hebben met het gemeentelijk beleid. Daarnaast is onderzocht wat verschillende gemeenten inzetten om broedplaatsen te faciliteren.
- In het document van Nesk wordt teruggeblikt op het ontstaan van het startup-ecosysteem in Groningen. De lessen en succesfactoren van verschillende locaties worden belicht, gevolgd door een advies voor te nemen stappen in de nabije toekomst.
Planning
20 juni 2023
Bijeenkomst om de belangrijkste opbrengsten van bovenstaande onderzoeken te toetsen aan de praktijk. Hiervoor waren gebruikers, kunstenaars, instellingen, vastgoedeigenaren en ondernemers uitgenodigd. Ons voornemen is dit in de toekomst vaker en regelmatiger te organiseren.
18 juli 2023
Brief van college aan de gemeenteraad over de richting voor de ontwikkeling van een nieuw beleidskader broedplaatsen (zie documenten).
27 september en 11 oktober 2023
Het college van B&W hield een beeldvormende en meningsvormende sessie met de gemeenteraad. De meningsvormende sessie met de gemeenteraad kunt u terugkijken op de website van de gemeenteraad.
13 juni 2024
De Groninger Broedplaatsen Coalitie heeft, met ondersteuning van de gemeente, een bijeenkomst georganiseerd voor geïnteresseerden vanuit het werkveld om samen in gesprek te gaan en na te denken over thema’s die er binnen en rondom broedplaatsen spelen. Hierbij valt te denken aan de maatschappelijke waarde van broedplaatsen (voor de omgeving), financieringsmogelijkheden, doorstroming en de mix wonen/werken.
10 december 2024
Het college heeft het concept broedplaatsenbeleid vastgesteld. De gemeenteraad mag zeggen wat ze van dit plan vinden en of ze ideeën of bezwaren hebben. De precieze datum hiervoor komt nog, maar dit zal waarschijnlijk begin 2025 zijn.
8 januari 2025
Er heeft een meningsvormende sessie met de gemeenteraad plaatsgevonden over het broedplaatsenbeleid. Deze sessie is terug te zien.
18 maart 2025
Het college heeft het broedplaatsenbeleid vastgesteld. In de bijbehorende brief aan de raad is aangegeven op welke punten het beleidsdocument is gewijzigd ten opzichte van het concept dat op 8 januari 2025 besproken is in een meningsvormende sessie met de gemeenteraad.
Vervolg
De raad neemt een besluit over de financiële consequenties van het beleid bij nakomende gemeentebegrotingen. Verder zullen diverse locaties van het uitvoeringsprogramma langs het college en of de raad gaan. Hier zal in sommige gevallen dan ook een maatwerkaanpak van het beleid in worden meegenomen.
Documenten
Documenten
Brief aan de Raad 19 maart 2025
Geachte lezer,
In december 2024 informeerden wij u over het concept broedplaatsenbeleid en
vroegen wij om uw wensen en bedenkingen kenbaar te maken1. Op 8 januari 2025 is het onderwerp in een meningsvormende sessie besproken. Verschillende insprekers hebben tijdens deze avond een bijdrage gedeeld en er was grote (publieke) betrokkenheid. Wij hebben geconstateerd dat het belang van broedplaatsen en daarmee voldoende betaalbare werk- en atelierruimte gezien wordt. Op basis van de meningsvormende sessie en de gedeelde bijdrages hebben wij een aantal wijzigingen toegepast in het beleidsstuk. Hierbij bieden wij u het definitieve broedplaatsenbeleid aan en lichten we de wijzigingen toe.
Doorstroming en selectie
De meeste discussie tijdens de meningsvormende sessie ging over het principe van doorstroming. Er was onduidelijk voor welke broedplaatsen het zou gaan gelden, er was een roep om maatwerk en er waren geluiden om doorstroming op een natuurlijke manier te laten verlopen. Dit heeft er toe geleid dat wij de tekst hierover hebben genuanceerd en verduidelijkt. In het kort houdt dit in dat we aangeven dat we doorstroming willen invoeren bij een deel van de nieuw te realiseren permanente voorraad op gemeentelijke locaties. Het geldt dus niet voor de bestaande en tijdelijke locaties. Wel willen we bij casussen waar we toewerken naar een nieuwe situatie, zoals de Biotoop en de atelierpanden in de binnenstad, tot een passende uitwerking van dit principe komen. In het algemeen geldt dat het een kwestie van maatwerk is dus ook dat hebben we benadrukt.
In de vorige versie stond aangaande selectie(criteria) dat dit kon middels voorwaarden als het hebben van een kunstvakopleiding en een professionele beroepspraktijk. Dit stond als voorbeeld benoemd maar leidde tot verwarring. Uiteraard gaan wij als overheid ook niet selecteren op wie talentvol is en wie niet. Wel vinden we dat we na moeten denken over selectie omdat de vraag, naar met name ateliers, groot is en de doorstroming (te) beperkt. Waar nodig winnen wij hiervoor advies in bij experts uit de culturele sector.
Leegstandsaanpak
In reactie op het concept broedplaatsenbeleid werd de suggestie gedaan voor een leegstandsaanpak. Hiermee zouden wij als gemeente meer sturing kunnen krijgen op (leegstand van) niet gemeentelijk vastgoed. Het idee hierachter is dat de gemeente structureel de leegstand monitort en vervolgens eigenaren actief gaat benaderen voor een tijdelijke invulling van de betreffende panden. De vastgoedmarkt heeft echter ook baat bij een zekere mate van leegstand (circa 5%) om wisselingen in vraag en aanbod op te kunnen vangen. De zogenoemde ‘gezonde frictieleegstand’. In Groningen ligt dat percentage op de verschillende onderdelen van de vastgoedmarkt op of onder de 5%. Daarmee vinden wij het niet opportuun om nu een dergelijke aanpak te ontwikkelen. Wanneer de leegstand in Groningen oploopt en langdurig aan blijft houden dan nemen wij dit instrument in overweging.
Broedplaatsen in de wijkvernieuwing
Onderdeel van het uitvoeringsprogramma zijn de wijkpost De Wijert, het wijkbedrijf Selwerd en het wijkbedrijf De Hoogte. Het concept broedplaatsenbeleid deed vermoeden dat met het opnemen van de wijkbedrijven Selwerd en de Hoogte de huidige functie zou komen te vervallen. Dat is niet de bedoeling. Het gaat om een doorontwikkeling van deze plekken en realisatie van een broedplaats in De Wijert op een manier die bij kan dragen aan de sociaaleconomische ontwikkeling van de wijk.
Samenwerken
Tijdens dit beleidstraject heeft de Groninger Broedplaatsen Coalitie (GBC) zich opgeworpen als een vertegenwoordiging van de ‘broedplaatscommunity’. Ook organiseerden zij, met behulp van de gemeente, een succesvolle bijeenkomst met het veld. Het verzoek van de GBC, als reactie op het concept broedplaatsenbeleid, was onder andere om op regelmatige basis met de gemeente in overleg te gaan over thema’s die spelen binnen het bredere geheel aan broedplaatsen. Dit gaan wij met hen vormgeven. Daarnaast blijven we uiteraard in gesprek met andere relevante stakeholders en broedplaatsen.
Overige kleine wijzigingen
De tekst over de Economische Agenda (flankerend beleid) en het ontwikkelbedrijf is aangepast. Daarnaast is de tabel behorend bij de financiële doorkijk verduidelijkt. Ook is aan het overzicht van creatieve en innovatieve werklocaties in Groningen toegevoegd dat diverse plekken onderdeel (lid) zijn van de Coöperatie De SuikerBiedt.
Vervolg
Met het collegebesluit van 18 maart 2025 is het broedplaatsenbeleid definitief vastgesteld. Uw raad neemt een besluit over de financiële consequenties van het beleid bij nakomende gemeentebegrotingen. Hierbij tekenen we aan dat de gemeente de komende jaren een veelheid aan opgaven heeft terwijl de financiële ruimte beperkt wordt/is (o.a. door kortingen op het gemeentefonds). Zoals aangegeven in de
beleidsnota verwachten wij vanaf 2027 dat er een tekort zal ontstaan.
Verder zullen diverse locaties van het uitvoeringsprogramma langs ons college en/of uw raad gaan. Hier zal in sommige gevallen dan ook een maatwerkaanpak van het beleid in worden meegenomen.
Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
Met vriendelijke groet,
burgemeester en wethouders van Groningen,
burgemeester,
Mirjam van ‘t Veld
secretaris,
Christien Bronda
Deze brief is elektronisch aangemaakt en daarom niet ondertekend.
Contact
Heeft u vragen over broedplaatsen, de onderzoeken of het proces?
Stuur ons dan een bericht via het contactformulier. Vermeld duidelijk over welk onderwerp het gaat.