Groningen kiest voor verantwoord datagebruik bij nieuw Nalevings- en Handhavingsbeleidsplan
De gemeente biedt inwoners een inkomen op het sociaal minimum via een uitkering. Bijstandsgerechtigden zijn verplicht om de gemeente te informeren als er iets veranderd in hun situatie. Dit om ervoor te zorgen dat alleen inwoners die er recht op hebben een uitkering krijgen. Daarnaast onderzoekt de gemeente of mensen terecht een uitkering krijgen. Om inwoners zo min mogelijk te belasten, wordt daarbij gebruik gemaakt van beschikbare data en inzichten. Transparantie en openheid over ons datagebruik staan hierbij voorop. Met dit voorstel wil het college naleving van de regels makkelijker maken zodat inwoners niet in de problemen komen door boetes of geld dat ze moeten terugbetalen.
Vertrouwen en menselijke maat
Wethouder Eelco Eikenaar: ‘We hebben een plan opgesteld dat uitgaat van een positief mensbeeld, vertrouwen in inwoners en de menselijk maat. Dit zijn waarden die kunnen schuren met handhaving maar het gaat ook over goed informeren en oog hebben voor persoonlijke omstandigheden. Het overgrote deel van de bijstandsgerechtigde inwoners is van goede wil en wil zich aan de regels houden. Maar dit is niet even gemakkelijk en vergissingen komen voor. We willen de naleving verbeteren door inwoners beter te informeren en door onze regels en werkwijzen eenvoudiger te maken, zodat naleving nog vanzelfsprekender wordt.’
Verantwoord datagebruik
Het plan heeft vijf actielijnen om ervoor te zorgen dat mensen minder vaak met terugvorderingen, het moeten terugbetalen van onterecht gekregen geld, te maken krijgen. Verantwoord gebruik van data is één van deze lijnen. Data en technologie ontwikkelen zich snel en het college ziet de noodzaak om werkwijzen hierop af te stemmen. Om een goede basis te leggen voor verantwoord datagebruik is advies ingewonnen bij de Ethische Commissie voor Data en Technologie. Het college wil op een goede manier met data omgaan, want verkeerd gebruik van data kan mensen in grote problemen brengen, zoals pijnlijk duidelijk is geworden door bijvoorbeeld het toeslagenschandaal. Het advies van de commissie wordt dan ook van harte overgenomen. De insteek is om inwoners zo min mogelijk te belasten, waarbij we gebruikmaken van beschikbare data om hen zoveel mogelijk uit te sluiten van onderzoek. Transparantie en openheid over ons datagebruik staan hierbij voorop, evenals aandacht voor de kwaliteit van interne- en externe data. Data is namelijk nooit objectief, dus het gebruik ervan moet altijd bewust en verantwoord gebeuren. Het monitoren en evalueren van deze processen blijven we daarom voortdurend doen. We gaan daarbij eens in de twee à drie jaar een nieuw advies vragen van deze Ethische Commissie.
Met dit beleidsplan bouwt het college aan een sociaal en rechtvaardig nalevings- en handhavingsbeleid. Waarbij wordt ingezet op vertrouwen en begrip. Eikenaar: ‘Nog steeds leggen we de complexiteit te veel bij inwoners. Dit zien we terug in het aardbevingsdossier, de toeslagenaffaire en ook in de Participatiewet.’ Dit plan draagt eraan bij om die complexiteit en verantwoordelijkheid meer bij de gemeente te leggen. De adviezen van de Cliëntenraad, ervaringsdeskundigen en de Ethische Commissie voor Data en Technologie hebben daarbij geholpen.
Lees het Nalevings- en Handhavingsbeleidsplan Participatiewet 2024 – 2028.
Lees het advies van de Ethische Commissie voor Data en Technologie.