Zonder biodiversiteit geen eten

Wat is er aan de hand?

Al jarenlang neemt de hoeveelheid planten en diersoorten af. Dat noemen we een afname van de biodiversiteit. Deze afname heeft allerlei oorzaken. Lieke Willems is expert op het gebied van biodiversiteit en geeft daar trainingen over via IPC Groene Ruimte. Ze legt uit. “Wat je ziet is dat we met meer mensen zijn, die meer ruimte opeisen. Er komen nieuwe huizen, wegen, scholen en dergelijke. En onze landbouw is fors gegroeid. Om succesvol gewassen te kunnen kweken, gebruiken we bestrijdingsmiddelen en meststoffen. En de klimaatverandering zorgt ook voor problemen. Dat alles maakt dat er minder plantensoorten zijn, minder insecten en minder ruimte voor dieren om te leven. Mensen die wat ouder zijn, zullen merken dat ze veel minder snel een vieze autoruit hebben dan twintig jaar geleden. Daar vlogen toen altijd insecten tegenaan, maar die zijn er nu minder. De ruit blijft daarom schoon.”

Gevaar

Natuurlijk is het fijn dat je je autoruit minder vaak hoeft schoon te maken, maar Lieke legt uit dat dit heel erg is. “Alles hangt met elkaar samen. Insecten zorgen voor de bestuiving van planten die voor ons als voedsel dienen. Tegelijkertijd zijn insecten voeding voor andere dieren, bijvoorbeeld de mol. De mol graaft onder de grond. Op plaatsen waar de mol zit, is de grond dik in orde. Daar is eten en de mol houdt op zijn beurt de grond gezond. En ga zo maar door. De mol is op zijn beurt ook weer voedsel voor andere dieren. Als er minder insecten zijn, stort alles in en komt onze voedselvoorziening in gevaar. Dit kan niet worden opgevangen met kunstmatige producten zoals kunstmest omdat deze producten worden gemaakt uit aardolie en daar hebben we nog maar een beperkte voorraad van. Dus is het zaak om de natuurlijke processen weer te herstellen en de bodem weer gezond te maken.”

Wat moet er gebeuren? 

“Allereerst stevig ingrijpen. We hebben de natuur te lang verwaarloosd. Om tot een goede biodiversiteit te komen, kun je de 6 V’s inzetten. De eerste V is Voedsel voor dieren. De tweede is Vocht. Daarmee bedoelen we water. De derde is Veiligheid. Dieren moeten namelijk een veilige plek hebben om te leven en te schuilen. En verder Voortplanting, je wilt natuurlijk soorten ook behouden. Als vijfde is Verbinding nodig. Hier gaat het om gebieden die met elkaar zijn verbonden zodat dieren ruimte krijgen om te bewegen. En tot slot als zesde Variatie. Hiermee bedoelen we verschillende planten en struiken, die op verschillende momenten bloeien. Dat is nodig voor verschillende dieren. En als je dit allemaal goed doet, ga je dat in het straatbeeld zien.”

Tekst loopt door onder foto

Juist in de stad

“Juist in stedelijke omgevingen kun je hier op dit moment veel aan doen,” vertelt Lieke. Op het platteland heerst nu nog te veel een monocultuur en in de landbouw worden veel bestrijdingsmiddelen gebruikt. Hele kleine ingrepen zoals geveltuinen in een stad dragen al veel bij. De Universiteit Leiden onderzocht dat in honderd vierkante meter geveltuin 235 plantensoorten en 154 soorten insecten werden gevonden. En als gemeente kun je inzetten op andere beplanting in de parken, het gras anders en minder vaak maaien, geen bestrijdingsmiddelen gebruiken, etc. Inzetten op die 6 V’s dus.”

Nu ingrijpen

“En als je dat goed doet, krijg je een groene, biodiverse ruimte,” zegt Lieke. “Door juist nu in te grijpen en de natuur te herstellen, creëer je een toekomst. De natuur kan het dan daarna zelf weer overnemen. Zonder deze impuls wordt het alleen maar slechter,” besluit Lieke.

Nieuwe strategie

Recent heeft de gemeente een nieuwe strategie voor het beheer van de openbare ruimte vastgesteld. Een strategie waarmee we onder andere meer gaan inzetten op het versterken van de biodiversiteit. Wil je zelf aan de slag met een geveltuin of ander groen om de biodiversiteit te herstellen? Kijk op duurzaamgroningen.nl. Voor veel maatregelen zijn ook subsidies beschikbaar.