Nieuw bestuur ‘15 augustus herdenking’ met veel vertrouwen op eigen benen
Op 15 augustus herdenken we alle slachtoffers van de oorlog tegen Japan en de Japanse bezetting van het vroegere Nederlands-Indië. De herdenking vindt plaats op het Martinikerkhof, op vrijdag 15 augustus 2025 vanaf 17:30 uur. Dit is de laatste keer dat de gemeente Groningen de herdenking organiseert. Vanaf volgend jaar neemt het nieuwe bestuur van de stichting ‘15 augustus herdenking’ het stokje definitief over. Edu de Vries, Egbert Pikkemaat, Fred Taylor en Baukje Leenarts vertellen waarom zij zitting hebben genomen in dit nieuwe bestuur.
“Het succes van voorgaande herdenkingen laat zien dat het een belangrijke dag is voor de gemeenschap en voor iedereen die het voormalig Nederlands-Indië een warm hart toedraagt. Het is onze 4 en 5 mei,” vertelt de kersverse voorzitter van het nieuwe bestuur, Edu de Vries. Op 15 augustus herdenken we het einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. We staan stil bij het verdriet en het leed dat veel mensen hebben meegemaakt tijdens de Japanse bezetting en de uiterst ingewikkelde en gewelddadige periode na de capitulatie van Japan. “Het is een geschiedenis die mij persoonlijk raakt, en daarom vind ik het belangrijk dat we deze herdenking blijven organiseren.”
Praktische kanten van herdenken
Herdenken is een gevoelige aangelegenheid, maar een herdenking heeft ook belangrijke praktische kanten. “Er moest een nieuw bestuur komen, want zonder bestuur kun je bij de gemeente geen subsidie aanvragen,” vertelt Fred. Volgens hem is er een sterke behoefte om het moment van de Japanse overgave te herdenken. “Dat de herdenking zonder nieuw bestuur zou sneuvelen, kon ik niet over mijn hart verkrijgen. Na een goed gesprek met Edu ben ik met veel enthousiasme en plezier in dit avontuur gestapt.” Egbert knikt en vult aan: “De afgelopen drie jaren was de subsidie door de gemeente gewaarborgd en was zij ook verantwoordelijk voor de organisatie, maar er waren toen ook al veel vrijwilligers die zich daarvoor inzetten. Dit jaar was er een ‘bestuur in oprichting’ dat al heel veel werkzaamheden van de gemeente overnam. Vanaf nu moeten we dus geheel zelfstandig opereren.”
Niet eenvoudig
Dat er een sterke behoefte leeft om deze dag te herdenken, betekent niet dat het eenvoudig was om de organisatie rond te krijgen. “We wisten al twee jaar dat we de herdenking uiteindelijk zelf moesten organiseren. Het vormen van een nieuw bestuur was een uitdaging,” vertelt Edu met een betekenisvolle glimlach. “Zitting nemen in een bestuur lijkt heel veel werk en dat idee schrikt mensen misschien af. Mensen weten niet echt wat hen te wachten staat.” Fred knikt instemmend: “Iedereen wil helpen, maar mensen willen niet te veel verantwoordelijkheden. Als je het met een aantal goede mensen oppakt, is het heel goed te doen. Ik heb alle vertrouwen in het nieuwe bestuur.”
Persoonlijke motivatie
Egbert is het met Fred eens. “Als ik naar mezelf kijk, heb ik een sterke motivatie om zitting te nemen in het bestuur. Na het lezen van een aantal brieven van mijn oma voelde ik dat ik daar iets mee moest doen. Ik maakte er een tentoonstelling van, ‘Het bloempje van Alda’. Dit werd zo’n succes dat ik me er verder in ben gaan verdiepen. Uiteindelijk tekende ik een aantal levensverhalen op van mensen die het hebben meegemaakt. Het zijn aangrijpende verhalen die verteld moeten worden, want wat daar is gebeurd, is onderdeel van onze Nederlandse geschiedenis. De verhalen die ik jaren geleden heb opgetekend, zijn ook dit keer weer te zien in de Martinikerk. Juist door deze verhalen keer op keer te vertellen, blijft de herinnering van deze mensen voortbestaan. Dat vind ik ontzettend belangrijk.”
Diepe sporen
Net als Egbert heeft ook Baukje een sterke persoonlijke motivatie om in het bestuur te stappen. “Elke 15 augustus herdenk ik zelf ook de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië, in het bijzonder mijn grootouders. Hun oorlogservaringen – internering, verlies en terugkeer naar Nederland – hebben diepe sporen nagelaten, ook bij mijn ouders en bij mij. Hoe ouder ik word, hoe meer ik besef hoe dat verleden doorwerkt. Ik wil dat ook volgende generaties begrijpen dat oorlog geen heldendom is, maar ellende. Daarom geloof ik in de kracht van persoonlijke verhalen. Toen ik hoorde dat de herdenking in Groningen dreigde te stoppen, besloot ik me in te zetten om deze herinnering levend te houden.”
Foto: van links naar rechts: Edu de Vries, Fred Taylor en Egbert Pikkemaat (Baukje Leenarts was tijdens het nemen van de foto op vakantie)