“Je denkt: dit hoort erbij”

Seksueel geweld is een ernstig en complex probleem. Het kan iedereen overkomen, ongeacht leeftijd, geslacht, afkomst of achtergrond. En het gebeurt overal: binnen het gezin, op school, bij de sportvereniging of op de werkvloer. In veel gevallen is de dader iemand uit de directe omgeving van het slachtoffer. 

De gemeente Groningen vindt het belangrijk om bij te dragen aan bewustwording onder slachtoffers, omstanders én professionals. Want alleen door erover te praten, kunnen we patronen doorbreken.

Geheim

Maaike* weet als geen ander wat seksueel misbruik met een mens kan doen. Tegenwoordig werkt ze als ervaringsdeskundige bij de GGD, met focus op huiselijk geweld, kindermishandeling en het Centrum Seksueel Geweld (CSG). Maar haar eigen verhaal begon op jonge leeftijd, in een klein dorp waar geheimen zelden uitgesproken werden.

Dit hoort erbij

“Mijn vader heeft me seksueel misbruikt”, vertelt Maaike. “Dat begon toen ik ongeveer vier jaar oud was. In het begin ging het om aanrakingen, meekijken onder de douche, lang bij me blijven bij het naar bed gaan. Langzaam gingen die aanrakingen over in seksuele handelingen. Voor mij was dat normaal. Je denkt: dit hoort erbij. Ik wist niet beter.”

Vuile was

“Ik groeide op met mijn ouders en mijn zus. We woonden in een klein dorp, wat aan de ene kant prettig was: iedereen kende elkaar. Maar het betekende ook dat je de vuile was niet buiten hing. En als je een groot geheim hebt, dan bestaat dat niet. Ik denk dat sommige mensen het wel wisten, maar het niet wílden zien.”

Indirecte signalen

Er waren wel signalen. “Ik mocht bijvoorbeeld van mijn moeder niet naar de schoolarts, vanwege de blauwe plekken. Bij gym waren die plekken duidelijk zichtbaar. Ook had ik vaak blaasontstekingen”, zegt Maaike. Op de middelbare school ging ze overcompenseren. “Ik wilde té goed presteren, was té aardig, altijd aan het pleasen. Ik schoot daarin door. Daarnaast was ik vaak moe, had ik hoofdpijn, blaasontsteking, was ik schrikachtig en regelmatig ziek of afwezig.”

Onthulling

In de tweede klas van de middelbare school deed Maaike voor het eerst haar verhaal. “Mijn opa heeft mij ook aangerand. Toen ik dat vertelde, kwam ook het verleden van mijn moeder aan het licht. Zij bleek ook jarenlang seksueel misbruikt te zijn door haar vader.”

Ontkenning

Toen Maaike daarna sprak over het misbruik door haar eigen vader, werd ze niet geloofd. “Dat van mijn opa geloofde men direct, omdat het mijn moeder ook was overkomen. Maar dat mijn vader mij iets had aangedaan, daar wilden ze niet aan. Want hoe kon mijn moeder trouwen met een man die dat haar kind zou aandoen? Iedereen – ook mijn ouders en zus – zat vol in de ontkenning. Het misbruik van mijn moeder nam alle ruimte in. Dat was een enorme strijd. Een eindeloos welles-nietesspel. Ik denk dat dat mij het allermeeste pijn heeft gedaan: dat niemand mij geloofde”, zegt ze triest.

Praten

Toch bleef Maaike praten. Over haar ervaringen, over herstel, en over de impact van generaties lang gezwegen trauma. “Op een gegeven moment ontmoette ik een woonbegeleider die mij behandelde als mens. Ze gaf mij de ruimte om alles op mijn eigen manier en tempo te doen. Dat gaf mij een gevoel van veiligheid. Dat is wat me het meest heeft geholpen: echt gehoord worden.”

Missie

Vandaag de dag helpt Maaike anderen met soortgelijke ervaringen. Als ervaringsdeskundige werkt ze samen met professionals in trainingen, waarbij zij de praktijk belicht vanuit haar eigen verhaal. “Voor mij is dit méér dan werk. Het is een missie. Omdat ik het zelf heb meegemaakt. Ik ben er gelukkig van hersteld – of nou ja… je komt er nooit helemaal overheen. Maar ik heb geleerd ermee te leven, en betekenis te geven aan mijn ervaring.”

Tips

Maaike wil slachtoffers en betrokkenen iets meegeven. “Weet: het is nooit jouw schuld. Veel slachtoffers voelen dat wel zo. Probeer er tóch over te praten”, benadrukt ze, “hoe moeilijk dat ook is. Zoek lotgenoten. En als omstander: heb je vermoedens? Denk dan niet meteen ‘het zal wel meevallen’. Wat als het wél zo is? Durf te vragen of er iets vervelends is gebeurd. Daar is niks mis mee.”

Bewustwording

Seksueel geweld laat diepe sporen na, zowel op persoonlijk als maatschappelijk niveau. Daarom investeren de gemeente Groningen en het Centrum Seksueel Geweld in voorlichting en bewustwording, als onderdeel van de bredere aanpak tegen huiselijk geweld.

Expositie

Als onderdeel van deze campagne is van 1 tot en met 12 september de expositie ‘Silent Scream’ te zien in het gemeentekantoor aan het Gedempte Zuiderdiep 98. Bezoekers zijn welkom van maandag tot en met vrijdag, tussen 09:00 en 16:30 uur.

Hulp nodig of vermoedens van seksueel geweld? Neem contact op met het Centrum Seksueel Geweld via centrumseksueelgeweld.nl of bel 0800-0188 (gratis en anoniem).

*Maaike is een gefingeerde naam.