“Iedereen zou eens bij een Odensehuis naar binnen moeten lopen”

Een op de vijf mensen krijgt dementie. Jan van Bruggen (78) is een van hen, bij hem is beginnende dementie geconstateerd. Samen met zijn vrouw Ans woont hij in Ten Boer. Beiden zijn goedlachs, hebben pretogen en zijn openhartig. “Praat over dementie”, zegt Ans. “Dat is het allerbelangrijkste.” Haar man is het roerend met haar eens: “We kennen geen taboes, en dat heeft ons altijd geholpen.” 

In 2022 deed Jan een aantal testen. De uitslagen bevestigden het vermoeden dat Jan en Ans al hadden: Jan heeft beginnende dementie. Zijn gezondheid ging achteruit, sneller dan hij gewend was. 

Gezondheid

“Het begon fysiek”, vertelt Jan. “Ik had moeite om in balans te blijven en kreeg te maken met incontinentie. En ik vergat steeds vaker dingen.” Ans vult haar man aan: “Hij slaapt veel meer dan vroeger. Hij was altijd actief, maar komt nu moeilijker uit bed. Maar soms is de energie er ook ineens wel. Gisterochtend wilde hij naar Garnwerd om op het terras te zitten. Daar geniet ik van. En gelukkig hebben we samen nog steeds ontzettend veel te bepraten.” 

Taal

Dat taal belangrijk is voor Jan, blijkt uit hoe hij praat. Hij wikt en weegt zijn woorden nauwkeurig. “Dat heb ik altijd gedaan. Ik geloof dat ik dankzij mijn taalvermogen een goede reserve heb opgebouwd. Anders was ik nu misschien al veel minder goed uit mijn woorden gekomen.” Toch is het soms zoeken, legt hij uit. “Ik kom dan gewoon niet op een bepaald woord. Of als het gesprek een wending neemt, kan ik me even later niet meer herinneren waar we het daarvoor over hadden. Dan val ik stil, maar als iemand me op gang helpt pak ik de draad weer op.” 

Ouder en Wijzer

De gemeente Groningen probeert mensen zoals Jan te helpen. Er wordt samengewerkt met ouderen en maatschappelijke organisaties binnen het ‘Uitvoeringsprogramma Ouder en Wijzer’. Ellen van der Hoek werkt voor de gemeente als projectleider van dit programma. “Ons gezamenlijke doel is om mensen zo lang mogelijk gezond, vitaal en op een prettige manier in de samenleving mee te laten doen. Daarin hebben we ook aandacht voor mensen met dementie én hun mantelzorgers. Meedoen en ertoe doen vinden mensen met dementie belangrijk, dat blijkt uit behoefte-onderzoek onder de doelgroep. De meeste mensen met dementie die thuis wonen, zijn graag bezig met fysieke activiteiten, en ze doen graag sociale-, creatieve- en culturele activiteiten. Uit het onderzoek komt ook naar voren dat mensen met dementie het leuk vinden om erop uit te gaan. Dat doen ze het liefst met anderen, met mensen die ook dementie hebben, maar ook met mensen zonder dementie.”

Odensehuis 

Jan is het met Ellen eens. “Ik ga een keer per week naar het Odensehuis Groningen aan de Molukkenstraat. Daar kom ik samen met een stuk of vijftien andere mensen met dementie. We zijn wat minder rap van lijf en leden, maar we kletsen aardig wat af en doen geheugenspelletjes. Het is allemaal vrijblijvend, je mag meedoen wanneer je wilt. Vanaf deze week ga ik twee dagen naar het Odensehuis. En om het inhoudelijk interessant te maken heb ik geopperd om met een groepje een wekelijks onderwerp te bespreken. Dat doen we nu dus. Van immigratie tot zeehonden – alles komt voorbij.”

Zorg

Ans heeft ook baat bij de bezoeken van Jan aan het Odensehuis. “Ik blijf soms even hangen. Ik heb in de verpleging en met eenzame ouderen gewerkt, dus ik ben bekend met zo’n omgeving. Maar na verloop van tijd ga ik naar huis. Soms voelt dat onwennig, maar het is ook fijn. Thuis kan ik de muziek weer even keihard aan zetten. Jan kan daar niet goed tegen, dus als ik alleen ben grijp ik mijn kans. Sinds Jan dementeert heb ik veel meer verantwoordelijkheden. En eerlijk gezegd ook meer zorgen. Dan is het ook fijn om af en toe even je hoofd leeg te maken.” 

Groningen Dementievriendelijk

Er zijn steeds meer ouderen en de druk op de gezondheidszorg is groot. Daarom wonen mensen met beginnende dementie vaak thuis. Ellen vertelt daarover: “Samen met Alzheimer Groningen en het Odensehuis gaan we pioniers inzetten om wijken en dorpen in de gemeente Groningen te informeren over de omgang met mensen met (beginnende) dementie. Zij organiseren themabijeenkomsten voor inwoners en medewerkers van bedrijven, organisaties, (sport)verenigingen en vrijwilligers. Vanuit hun deskundigheid kijken ze mee bij ontmoetingsplekken waar mensen met dementie komen. Ze geven advies over hoe je het met elkaar plezierig kan hebben en houden. Zo nodig helpen ze ook met de overstap van ontmoetingsplekken in de wijk naar een Odensehuis. Dit is slechts een deel van de acties die we doen om Groningen dementievriendelijk te maken.”

Wereld Alzheimer Dag

Op 21 september is het Wereld Alzheimer Dag. Vanuit diverse partners zijn er in de week voorafgaand aan die dag verschillende activiteiten. Een lokaal/regionaal overzicht is te vinden op www.alzheimer-nederland.nl. Het Odensehuis Groningen waar ook Jan naartoe gaat opent op 21 september de deuren voor iedereen die meer wil weten over dementie. “Iedereen zou eens bij een Odensehuis naar binnen moeten lopen”, zegt Jan, die het eerst helemaal niet zag zitten om met andere mensen met dementie op te trekken: “Aan mijn lijf geen polonaise, dacht ik.” Maar nu is hij blij met alle hulp die hij en Ans krijgen. “Op een gegeven moment ben ik er toch naartoe gegaan, en daar heb ik nog geen moment spijt van gehad.”

De open dag van het Odensehuis Groningen is op 21 september aan de Molukkenstraat 200 in Groningen en duurt van 10:00 tot 15:00 uur. Op odensehuisgroningen.nl staat meer informatie over deze dag.