Herdenking 15 augustus legt onderbelichte kant van de geschiedenis bloot

Op 15 augustus herdenkt de gemeente Groningen het einde van de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands–Indië. “Het succes van vorig jaar laat zien dat het een belangrijke dag is voor de gemeenschap en iedereen die het voormalig Nederlands-Indië een warm hart toe draagt. Het is onze 4 en 5 mei”, vertelt Edu de Vries, die als voorzitter van Stichting Matahari betrokken is bij de organisatie van de 15 augustus herdenking.  

“Ik kom uit 1945 en ben dus geboren in Nederlands-Indië. Mijn zuster komt uit 1948, zij is geboren in Indonesië. Het is een leuk grapje tussen haar en mij”, vertelt Edu met een brede glimlach. Eén gezin, twee werelden. Het tekent de roerige periode van vlak na de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945.  

Nog oorlog in het Koninkrijk

Wanneer Nederland op 5 mei 1945 eindelijk is bevrijd van de Duitse bezetters, woedt er in een deel van het Nederlands koninkrijk nog een hele heftige oorlog. Nederlands-Indië is nog bezet door Japan. De geallieerden hebben veel moeite met het verslaan van het Japanse leger. Pas als de geallieerden twee atoombommen inzetten, geeft Japan zich over. Het einde van de Tweede Wereldoorlog, betekent allerminst een rustige periode in de archipel.  

Onafhankelijkheid  

Op 17 augustus 1945 roept Soekarno de onafhankelijkheid van Indonesië uit. Er volgt een roerige en bloedige periode die tot 1967 duurt.  Voor de ‘blanke’ Nederlanders en de Indische-Nederlanders (de mensen met gemengd bloed) en de Molukkers die in dienst waren bij de KNIL(Koninklijk Nederlandsch-Indische Leger) was het 'nieuwe’ Indonesië niet veilig. In groten getale vertrokken zij, al dan niet gedwongen, naar Nederland. Edu zelf is in 1961 naar Nederland gekomen. “Wij hadden het daar goed, maar we zien er voor Indonesiërs behoorlijk wit uit. Omdat mijn vaders bedrijf werd geconfisqueerd, hebben wij besloten om naar Nederland te verhuizen”, vertelt Edu weemoedig.  

Aandacht

Tijdens de herdenking op 15 augustus wordt ook stilgestaan bij deze onbekendere kant van deze geschiedenis. Edu is één van de ruim 300.000 personen die in deze periode uit de Indische archipel richting Nederland zijn vertrokken. “Het valt mij op dat er steeds meer aandacht voor dit hoofdstuk in de geschiedenis komt", vertelt Edu. “Ik vind dat positief. De Indische cultuur neemt een belangrijke plek in de Nederlandse geschiedenis in. Dat laat de enorme belangstelling van de eerste herdenking wel zien.”  

Programma 

“Dit jaar verwachten we ook veel meer mensen tijdens de herdenking,” vertelt Edu. “Wat ik zelf heel mooi vind is dat de nazit dit keer in de Martinikerk is. Prachtig zo'n oude kerk omhult in Indische sferen”, vertelt Edu tot besluit. De herdenking bestaat uit een drietal sprekers, afgewisseld met muziek, een minuut stilte en een kranslegging. Burgemeester Koen Schuiling houdt ook dit jaar een toespraak. Na de herdenking is er gelegenheid om na te praten in de Martinikerk met koffie, thee en Indonesische lekkernijen. Daarnaast kun je in de Martinikerk een expositie bekijken met persoonlijke verhalen van Indische en Molukse Groningers. De officiële herdenking start om 17:30 uur, op het Martinikerkhof.