Schoolvoorbeeld

Datum: 22 oktober 2024

Kom op 8, 9 en 10 november naar het Forum in Groningen voor het gratis festival Let’s Gro. Op vrijdagmiddag 8 november is de Schoolvoorbeeld-talkshow en op zaterdagochtend 9 november het publieksgesprek. Het hele weekend kan je de Schoolvoorbeeld-tentoonstelling bekijken.

Talkshow

De schoolpleinen in de gemeente Groningen zijn vaak alleen toegankelijk voor leerlingen. Moeten de hekken weg, zodat buurtbewoners en -kinderen ook gebruik kunnen maken van de ruimte? Of is dat makkelijker gezegd dan gedaan? Te gast zijn Marlies Bouman van Jantje Beton en Carli Hartgerink van de gemeente Amsterdam. 

Bij Jantje Beton pleiten ze voor groene en openbare speelpleinen. In de gemeente Amsterdam hebben ze hier al een plan bedacht. Samen kijken we naar de uitdagingen die we in Groningen tegenkomen. Groninger wethouder Carine Bloemhoff en curator van de manifestatie, architect Bart van Kampen, staan stil bij het belang van goede schoolgebouwen en -pleinen voor onze gemeente.

Vrijdag 8 november 2024
17.00 - 18.00 uur
Forum, zaal Camera 5
Gratis toegang, vol = vol

Schoolvoorbeeld-tentoonstelling

Hoe ziet jouw beste schoolgebouw eruit? Kinderen in de gemeente Groningen en studenten van de Academie van Bouwkunst en Academie Minerva hebben hierover nagedacht. Voor de ingang van kinderboekenafdeling Wonderland kan je hun tekeningen en maquettes bekijken. De tentoonstelling is het hele Let’s Gro weekend gratis te bekijken. Natuurlijk kan je ook je eigen ideeën achterlaten.

Vrijdag 8 t/m zondag 10 november 2024
Tijdens openingstijden Forum
Hal 1e verdieping voor Wonderland
Gratis toegang

Publieksgesprek

Groningen gaat de komende jaren heel veel nieuwe scholen bouwen en verbouwen. Maar waar bouwen we die scholen? In dit publieksgesprek draait het om de plek van de school. De plek in de wijk, de buurt, in de stad en in het leven van bewoners. 

Met architectuurhistoricus Marieke van der Heide gaan we door de geschiedenis van de Groninger scholen. Ook hebben we het met stadsbouwmeester Michiel van Driessche en architect Jan Nauta over de school van de toekomst en de relatie met de omgeving. Planeconoom David Inden zorgt voor de kritische noot want die gewilde plek is duur en welke keuzes maak je dan?

Zaterdag 9 november
11.00 - 12.00 uur
Forum, zaal Camera 4
Gratis toegang, vol = vol

Datum: 12 september 2024

De curator van Schoolvoorbeeld Bart van Kampen is vrijdag 20 september te gast bij De Grote Nominatieshow van de Groninger Architectuurprijs 2024. Die middag maakt de vakjury de nominaties bekend en wordt gesproken over de scholenmanifestatie. De Groninger Architectuurprijs is onderdeel van de Groninger Architectuurmaand die jaarlijks in september wordt gehouden.

Presentator Jelte Posthumus gaat in gesprek met Bart en architectuurhistoricus Marieke van der Heide (die ook verbonden is aan Schoolvoorbeeld). Jelte is in het dagelijks leven docent geschiedenis. Met zijn gasten blikt hij terug op de rijke scholenbouwtraditie in Groningen en kijkt hij vooruit naar de mooie kans die de enorme scholenbouwopgave waar de gemeente voor staat, biedt.

Tijdens De Grote Nominatieshow stelt ook de vakjury zich voor. De jury is dit jaar afkomstig uit misschien wel de oudste stad van Nederland, Nijmegen. Ze maken bekend welke projecten ze hebben genomineerd. Samen met showhost Jelte reflecteren vervolgens stadsbouwmeesters Ben van der Meer en Michiel Van Driessche op de ingezonden projecten en wat deze zeggen over het Groninger architectuurklimaat. De stadsbouwmeesters staan voor een missie: ze willen nooit meer slopen en de relatie tussen gebouw en landschap versterken. Hoe doen ze dat?

Iedereen is vanaf 17:00 uur welkom in OOST (Oosterstraat 13A in Groningen).

Datum: 29 juli 2024

De studenten van de master Architectuur aan de Academie van Bouwkunst van de Hanze presenteerden hun ontwerpen voor het beste schoolgebouw. Ook vier studenten van Academie Minerva lieten hun ideeën voor schoolgebouwen zien. De aanwezigen werden overladen met inspiratie en creativiteit.

What if…

De studenten ruimtelijke vormgeving van Minerva, Violeta Covali, Ada Eysell, Thal Fennell Rosen en Violetta Rashkevych, hadden de opdracht gekregen om zo vrij mogelijk te denken. Ze waren in hun werk uitgegaan van ‘What if...’- stellingen, zoals: Wat als een schoolgebouw een lichaam is? Wat als de hele stad een school is? De jonge, enthousiaste kunstacademiestudenten hadden onder leiding van docent Nelleke Karst voor elke vraag een schets en een uitwerking gemaakt. Van doosjes met geur tot kleine maquettes met bijbehorende uitlegfilmpjes. Het bekijken en bespreken van hun ideeën was een mooie opmaat naar de eindpresentaties van de architectuurstudenten.

Twee schoolgebouwen

De maquettes van de studenten van de Academie van Bouwkunst vormden maar een klein deel van hun presentatie. Er waren ook uitgewerkte 3D-beelden waarop alle ideeën nog beter te zien waren. De studenten hebben de afgelopen maanden bij architectenbureau De Zwarte Hond in Groningen gewerkt aan hun ontwerpen voor nieuwe scholen in Meerstad en De Suikerzijde. Ze deden hiervoor onder andere onderzoek naar de huidige schoolgebouwen in de gemeente Groningen en de wensen van leerlingen.

De ontwerpen
Student Jerry Handoko focuste zich bij zijn ontwerpen op de plint-functie van het gebouw, het onderste deel van een bouwwerk. Hij ontwierp voor Suiker II een middelbare schoolgebouw op de benedenverdieping met daarboven ruimte voor meerdere lagen appartementen. Zijn ontwerp voor een basisschool in Meerstad draaide om spelen. Wat als de hele school een speelplaats is?

Esmee Borger focuste zich voor de middelbare school op het thema structuur. Ze liet zich inspireren op de voormalige suikerfabriek en ontwierp een adaptief gebouw. Haar school in Meerstad draaide om bewegen. Kinderen kunnen in haar ontwerp hun fietsen parkeren op het dak van de school. Het gebouw is opgebouwd uit drie cirkels, waarbij leerlingen overal worden uitgedaagd om te bewegen.

Grote ramen

Student Ayman Rabah hield zich bij het ontwerpen bezig met de thema’s cultural sensitivity en aanpasbaarheid. Hij verwerkte de grote ramen die zo kenmerkend zijn voor Nederlandse huizen in zijn ontwerp voor de school op het Suikerterrein. Door de fietsenstalling aan het einde van een smallere straat te plaatsen en de school over drie gebouwen te verdelen, dwingt hij leerlingen om elkaar tussen de gebouwen te ontmoeten. Voor Meerstad ontwierp hij een gebouw waarbij de binnenmuren kunnen verplaatsen, zodat er andere ruimtes gecreëerd kunnen worden.

De vierde presentatie was van Saransh Jethva. Hij kreeg tijdens de opdracht een betaalde baan en ontwierp daarom alleen de school voor het Suikerterrein. Saransh haalde inspiratie uit gebouwen en openbare ruimtes in Groningen. In zijn ontwerp draaide het om het thema de Stad als school. Hij maakte daarom plekken om buiten les te kunnen geven en tekende het doorgaande fietspad dwars over het schoolplein.

Student Nicole Kruijer nam ter vervanging van Saransh het ontwerp voor de school in Meerstad voor haar rekening. Het thema natuur speelde een grote rol in haar ontwerp. Zij maakte een op de natuur geïnspireerd rond ontwerp, maar liet zich daarnaast beïnvloeden door de typische woningen met puntdaken in Meerstad. Elk klaslokaal werd ontworpen als een huis.

Complimenten

Na de presentaties konden de aanwezigen reageren op de ontwerpen. Er was lof voor het gewaagde idee van Saransh, die een deel van de school op een stuk grond met een andere bestemming plaatste. Ook het idee voor de plint van Jerry viel in de smaak. Het combineren van een school met woningen werd positief ontvangen, net als de verwijzingen naar typisch Nederlandse ontwerpstijlen. Docent en begeleider Myriam Lopez Rodero van de Academie van Bouwkunst hoopt dat de gemeente een deel van de ideeën overneemt bij het ontwerpen van nieuwe schoolgebouwen.

Kom kijken

Het eindresultaat van de studenten is in november te zien tijdens het gratis festival Let’s Gro in het Forum. Schoolvoorbeeld is een initiatief van de gemeente Groningen, in samenwerking met architectenbureaus De Zwarte Hond en KAW. Met de uitkomsten van Schoolvoorbeeld in de hand, kan de gemeente aan de slag met de nieuw- en verbouw van de scholen in het scholenplan Gro Up.

Datum: 16 juli 2024

De oudste leerlingen van basisscholen De PIT en de Tine Marcusschool deelden hun wensen voor het perfecte schoolgebouw met Schoolvoorbeeld. Op basisschool De PIT zitten 18 leerlingen in wat zij het Bovenhuis (groep 6, 7 en 8) noemen. De Tine Marcusschool is een school voor speciaal onderwijs. De 22 leerlingen uit groep 8 deden mee.

Wat vinden zij belangrijk

Schoolvoorbeeld had gesprekken met de leerlingen over wat zij belangrijk vinden voor een schoolgebouw en een plein. Ook maakten alle kinderen een tekening met daarop hun droomschool. Een paar onderwerpen kwamen bij veel leerlingen terug:

• Spelen: Een groen plein dat aanzet tot bewegen. De oudere kinderen hebben behoefte aan meer uitdagende speeltoestellen. Zo is het plein ook na schooltijd aantrekkelijk om gebruik van te maken. Denk bijvoorbeeld aan een parkour-route, waar de kinderen (net als bij freerunning) hard overheen kunnen rennen. Of een circuit voor de step of BMX.
• Kleur: De school mag kleurrijker, zowel aan de binnen- als aan de buitenkant.
• Rust: Een rustruimte waar je je beter kunt concentreren, even in stilte kunt werken of juist even kunt afkoelen.
• Privacy: De oudste leerlingen van de basisschool vinden privacy steeds belangrijker. Ze willen graag een chillplek, zoals een boomhut, een plek op het plein of in de school waar je even niet hoeft te leren. Ook eigen douchehokjes werden genoemd.

De leerlingen van de Tine Marcusschool gaven ook aan dat trots zijn op een school niet alleen om een gebouw gaat, maar vooral om de docenten, de sfeer en de manier van leren.

Tegelwippen

Na de gesprekken en de tekeningen is er bij de scholen een start gemaakt met het vergroenen van het plein. Bij De PIT is samen met de leerlingen de geveltuin aan de voorkant van de school opgeknapt. Bij de Tine Marcusschool gingen de leerlingen aan de slag op het plein.

Datum: 25 juni 2024

Schoolvoorbeeld onderzoekt hoe we in de gemeente Groningen de beste schoolgebouwen op de beste plek kunnen maken. Het is een initiatief van de gemeente Groningen, in samenwerking met KAW en De Zwarte Hond. Aan het onderzoek werken ook scholen, leerlingen, de kinderopvang en andere gebruikers mee. Wethouder Carine Bloemhoff is binnen de gemeente verantwoordelijk voor de schoolgebouwen. Lees hier waarom zij zich hard maakt voor goede scholen in haar gemeente.

Waarom is Schoolvoorbeeld nodig?

“We investeren heel veel in onderwijshuisvesting. Het gaat om 400 miljoen euro voor de komende jaren, tot 2050 gaat het zelfs om 2 miljard euro. Dan moet het ook goed gebeuren. Als je kijkt naar de scholen in Groningen, dan zijn er heel wat gebouwen die al heel lang fantastisch functioneren.

Maar je hebt ook schoolgebouwen die wat nieuwer zijn, uit de jaren 90, waar we juist soms wat klachten over krijgen. De kennis en ervaring over wat wel en niet werkt, moeten we beter uitwisselen. We kunnen zo een nieuwe kwaliteitsstandaard opzetten en scholen bouwen waar kinderen zich over 40 of 60 jaar nog prettig voelen.”

Als nu onderzocht wordt hoe we de beste school op de beste plek krijgen, wat zegt dat over wat de gemeente Groningen de afgelopen jaren heeft gedaan?

“Er zijn drie toonaangevende architecten geweest die scholen in Groningen hebben ontworpen. Die architecten hebben altijd goed nagedacht over de vorm, inhoud en locatie van een school. De plek in de wijk vind ik als wethouder van onderwijs ook belangrijk. Een goede locatie is essentieel om samen naar school te kunnen gaan, waarbij kinderen niet de wijk uit fietsen naar een andere school.

In de jaren 60 en 70 zijn soms scholen van niet zulke goede kwaliteit neergezet. Die gebouwen zijn verouderd en moeten we vernieuwen. In de jaren 90 is er soms meer gekeken naar functioneel ontwerp en minder naar een goede buitenruimte. Op die manier zouden we nooit meer bouwen. We moeten naar de huidige maatstaven kijken, waar kinderen zich prettig voelen en wat zij nodig hebben.”

Wat zijn jouw eigen wensen als wethouder voor scholenbouw?

“In de eerste plaats een plek waar kinderen zich thuis voelen. Het belang van het kind staat voorop. Ook moet de school flexibel zijn naar de toekomst toe. Onderwijsconcepten veranderen en daar moet ruimte voor zijn. Ook moet het gebouw plek hebben voor kinderopvang, naschoolse opvang en de verlengde schooldag. Plus een combinatie met bewegen en bewegend leren, sport en wijkgebruik. Daar moet ruimte voor zijn, alles moet niet bij elkaar in worden gepropt. Ook na schooltijd moet een gebouw nog aantrekkelijk zijn en natuurlijk duurzaam.”

Wat vind jij een mooi of bijzonder schoolgebouw?

“Ik vind onder andere de IKC Borgman Oosterpark erg mooi. Ze hebben daar een mooie verbinding met het groen en de architectuur is ook erg mooi. Wat me met name bij OBS De Driebond in Engelbert aanspreekt zijn de binnenhuisjes in de school. De onderbouw, de middenbouw, de bovenbouw: ze hebben allemaal een eigen binnenhuisje waar ze les in krijgen. Dat doet heel erg vriendelijk aan voor de kinderen. En natuurlijk wil ik ook de Katholieke Daltonschool Bisschop Bekkers in Paddepoel noemen. Dat is een oud jaren 60 gebouw die we nu in een nieuw jasje steken en ook een nieuwe buitenruimte geven. Daar komt een multifunctionele gymzaal bij die in de avond en in de weekenden door wijkbewoners gebruikt kan worden. Op de plaatjes ziet het schoolgebouw eruit als een pareltje.”

Wat kan een goed schoolgebouw doen voor de leerlingen in de gemeente Groningen?

“Een goed gebouw is essentieel voor het leerklimaat. Maar het is ook belangrijk dat de school in een goede omgeving staat. Dat er niet alleen rust en regelmaat is, maar ook wat omheen te doen is. Dat is ook van belang in de noordelijke wijken van onze gemeente. Daar wonen veel kinderen die opgroeien in kansarme gezinnen. Die verdienen het beste gebouw waar ze volledig tot ontplooiing kunnen komen. Een goed gebouw, met een mooi plein, goede voorzieningen, waar een goed aanbod is voor de verlengde schooldag: daar wil iedereen dan zijn kind naartoe sturen. Dan kunnen we echt weer samen naar school. Ik vind dat erg belangrijk, omdat we toenemende polarisatie zien in de samenleving. Maar de samenleving kan niet zonder samen, en dat begint met samen naar school.

Een school legt de basis voor de rest van je leven. Dus dat moet een goede plek zijn en het gebouw is daar essentieel voor. Schoolvoorbeeld onderzoekt wat leerlingen en leerkrachten nodig hebben voor zo’n gebouw, zodat ze later terug kunnen kijken op een goede schoolperiode.”

Datum: 19 april 2024

Maak het beste schoolgebouw dat je maar kunt bedenken voor kinderen in Meerstad, De Suikerzijde en Beijum. Die opdracht krijgen vier studenten van de master Architectuur aan de Academie van Bouwkunst van de Hanze. De komende maanden gaan zij aan de slag in het kader van Schoolvoorbeeld, een onderzoek naar de beste schoolgebouwen in de gemeente Groningen.

De studenten hoeven geen rekening te houden met bestaande regels en voorschriften. “Ik wil dat ze zo vrij mogelijk nadenken. Er zijn geen beperkingen”, vertelt projectleider Bart van Kampen van architectenbureau De Zwarte Hond. “We hebben hun brein en creativiteit nodig.”

Siebe Jan Bouma

Het schoolgebouw dat de studenten bedenken wordt niet echt gebouwd. Het is slechts een oefening voor ze. Een van de studenten is Esmee Borger, zij vindt het wel jammer dat het schoolgebouw er niet echt komt. “Maar ik heb nu zoveel vrijheid, we kunnen echt iets gaafs bedenken.” 

Esmee is een echte Stadjer. “Ik zat op De Starter, de Vensterschool aan de Parkweg. Deze school is ontworpen door Siebe Jan Bouma. Ik herinner me nog dat er ruime klaslokalen waren met veel licht. Daarnaast hadden we een ruimte waar we technieklessen hadden, maar ook voorstellingen gaven.”

Basketballen op steentjes

De schooltijd van student Jerry Handoko zag er heel anders uit. Hij zat vanwege het werk van zijn vader op scholen in de Indonesische provincies Papoea en Centraal Java en daarna nog in Australië en Jakarta. “ Bij mijn oude school in Jakarta hadden we een basketbalveldje, maar daar lagen steentjes op de grond. Dus de bal stuiterde niet zo lekker. De beste herinnering aan mijn schooltijd was rondrennen met mijn vrienden.”

Scholen met karakter

Saransh Jethva uit India had graag gezien dat hun ontwerp echt gebouwd gaat worden. “Als architect is dat altijd je droom, maar ons ontwerp kan misschien handig zijn voor toekomstige projecten.” De student is erg gecharmeerd van de oudere schoolgebouwen in Groningen, zoals die van Bouma. “Die scholen hebben karakter. Mijn oude school in India had tralies voor de ramen. Ook waren er daar geen speeltoestellen op het schoolplein. Hier kunnen kinderen buitenspelen.”

Achter het hek

De vierde student die aan de slag gaat met ontwerpen van het beste schoolgebouw is Ayman Rabah. De uit Syrië afkomstige Ayman deed al ervaring op met het renoveren van scholen in Dubai. Op zijn oude school in Damascus zag hij, net als sommige scholen in Groningen, veel muren en hekken. “De kinderen lijken wel dieren achter zo’n hek. We moeten kinderen beschermen, maar dat zou toch ook op een andere manier moeten kunnen.”

Het eindresultaat van dit project van de studenten van de Academie van Bouwkunst is in november te zien tijdens het gratis festival Let’s Gro in het Forum. Schoolvoorbeeld is een initiatief van de gemeente Groningen, in samenwerking met architectenbureaus De Zwarte Hond en KAW. Met de uitkomsten van Schoolvoorbeeld in de hand, kan de gemeente aan de slag met de nieuw- en verbouw van de scholen in het scholenplan Gro Up.

Datum: 18 april 2024

Ontwerp jouw eigen school in het Forum

Hoe ziet de school van jouw dromen eruit? Van zaterdag 20 april tot en met vrijdag 26 april kunnen kinderen in het Forum meedoen met Schoolvoorbeeld. Dit is een onderzoek naar hoe we de beste scholen op de beste plek maken in de gemeente Groningen. Kinderburgemeester Jorn maakt zaterdagmiddag als een echte architect een tekening van zijn mooiste schoolgebouw.

De tekenvellen liggen in Wonderland, de meest speelse afdeling van het Forum. Alles mag en alles kan, niks is te gek bij het ontwerpen van het mooiste schoolgebouw. Er staat een ideeënbus om de tekeningen in te leveren. Een groep masterstudenten van de Academie van Bouwkunst (Hanze) gebruikt alle verzamelde ideeën bij hun ontwerp voor het beste schoolgebouw. Dit ontwerp en de mooiste tekeningen zijn in november te zien tijdens het festival Let’s Gro in het Forum.

Het beste schoolgebouw

Schoolvoorbeeld is een initiatief van de gemeente Groningen, in samenwerking met architectenbureaus KAW en De Zwarte Hond. Naast architecten, stedenbouwers en beleidsmakers, doen ook schoolbesturen, ouders en leerlingen mee. Bij Schoolvoorbeeld draait het om drie dingen: de plek van een school in de wijk, hoe het gebouw er aan de buitenkant uit ziet, en hoe het gebouw wordt ingericht.

Manifestatie

De eerste activiteit van Schoolvoorbeeld was afgelopen jaar op Let’s Gro, het jaarlijkse festival over de toekomst van Groningen. Daar werd onder de titel ‘De toekomst van de Groningse scholen’ de manifestatie afgetrapt. De resultaten van Schoolvoorbeeld worden meegenomen bij de nieuw- en verbouwplannen voor tientallen schoolgebouwen in de gemeente Groningen in het scholenplan Gro Up.

Datum: 10 april 2024

Denk mee met Schoolvoorbeeld

Hoe maken we de beste scholen op de beste plek in de gemeente Groningen? Die vraag wil Schoolvoorbeeld dit jaar beantwoorden. Het onderzoek is een initiatief van de gemeente Groningen, in samenwerking met architectenbureaus KAW en De Zwarte Hond. Naast architecten, stedenbouwers en beleidsmakers, doen ook schoolbesturen, ouders en leerlingen mee.

Meer dan leren

In Schoolvoorbeeld draait het om drie dingen: de plek van een school in de wijk, hoe het gebouw er aan de buitenkant uit ziet, en hoe het gebouw wordt ingericht. “Een school is meer dan een plek om te leren, het gaat ook om ontspannen, bewegen en vrienden maken. We moeten verder kijken dan een stapeltje stenen. Er kan bijvoorbeeld ook ruimte zijn voor de kinderopvang of een wijkcentrum”, vertelt architect Bart van Kampen van De Zwarte Hond. Bart is de samensteller van het onderzoek.

Scholenplan

Aanleiding voor Schoolvoorbeeld is de 1 miljard euro die de gemeente Groningen de komende 20 jaar gaat steken in de nieuw- en verbouw van scholen in het primair, voortgezet en speciaal onderwijs. De uitkomsten van Schoolvoorbeeld worden gebruikt voor de scholen in het scholenplan Gro Up.

Voor kinderen

Op schoolvoorbeeldgroningen.nl zijn de vorderingen van het onderzoek te vinden. Ook komen daar oproepjes te staan. Wie wil kan daar nu al goede ideeën insturen voor schoolgebouwen. Van 20 tot en met 26 april kunnen kinderen in het Forum tekeningen maken van hun mooiste schoolgebouw. Ondertussen werkt een groep masterstudenten van de Academie van Bouwkunst (Hanze) aan een maquette van hun ontwerp voor de beste school.

De eerste activiteit van Schoolvoorbeeld was afgelopen jaar op Let’s Gro, het jaarlijkse festival over de toekomst van Groningen. Daar werd onder de titel ‘De toekomst van de Groningse scholen’ de manifestatie afgetrapt. De afgelopen jaren waren er onder de noemer manifestaties vaker onderzoeken naar hoe binnen de gemeente Groningen beter gebouwd kan worden.