Vier Bommen Berend, proost op Von Rabenhaupt!

Van vrijdag 26 tot en met zondag 28 augustus viert Groningen 350 jaar Groningens Ontzet. De feestdag die in de volksmond ‘Bommen Berend’ wordt genoemd. Speciaal voor het 350-jarig jubileum wordt het feest over meerdere dagen uitgespreid. Waarom vieren we Groningens Ontzet en wat wordt er geregeld voordat het feestgedruis kan losbarsten?

In de tweede helft van zeventiende eeuw was de Republiek (het huidige Nederland) op de hoogtepunt van haar macht en rijkdom. De Franse ‘Zonnekoning’ Lodewijk XIV, wilde de macht van de Republiek inperken. Nadat een aantal eerdere pogingen faalde, smeedde hij in 1672 een verbond met Engeland, Münster en Keulen om de machtige Republiek een lesje te leren. Een enorm leger trok op meerdere plaatsen de grens over. Voor de Republiek was 1672 een Rampjaar. Volgens een bekend gezegde uit die tijd was de regering radeloos, het volk redeloos en het land reddeloos.

‘Bommen Berend’

Het is 19 juli 1672. Voor de poorten van de stad Groningen verzamelen zich de eerste soldaten van het leger van Bernhard von Galen, de Bisschop van Münster. In de vijf weken die volgen probeert de bisschop, die door zijn liefde voor bommen in de volksmond ‘Bommen Berend’ wordt genoemd, de stad aan zich te onderwerpen. Het zuiden van de stad werd bestookt met duizenden bommen, granaten en stinkpotten (brandbommen). Het mocht niet baten. De stad werd uitstekend verdedigd door de zeventigjarige beroepsmilitair Carl von Rabenhaupt, uit Bohemen. Op 28 augustus waren de vijandelijke legers vertrokken en was de stad ontzet.

Dapper standhouden

Volgens Karina Stapensea, vicevoorzitter van de Koninklijke Vereniging van Volksvermaken (KVvV), is het Groningens Ontzet een zeer belangrijke historische gebeurtenis. “Doordat de Groningers zo dapper standhielden, bleef een groot deel van de Republiek uit de handen van de aanvallers en kregen andere delen van de Republiek de moed om door te vechten.”

Carl von Rabenhaupt

“Het was een slimme zet van het toenmalige stadsbestuur om Von Rabenhaupt in te huren om de stad te verdedigen”, vertelt Stapensea. De ervaren Von Rabenhaupt stond bekend als een vechtjas. Typisch iemand die je aan jouw kant wil hebben als de gevechten uitbreken. Na vijf weken bombarderen en een aantal vruchteloze gevechten met de troepen van Von Raubenhaupt hield de Bisschop het voor gezien. De Stad had standgehouden.

Viering Bommen Berend

Dat we ieder jaar op 28 augustus het Groningens Ontzet vieren hebben we niet aan Carl von Rabenhaupt of de bisschop van Münster te danken maar aan Stadjer en onderwijzer Jan Suringa. Hij vond dat er van de geschiedenis geleerd kon worden. In 1874 nam hij het initiatief om voortaan jaarlijks het Groningens Ontzet te herdenken en vieren. Om vaker stil te staan bij belangrijke dagen uit de Groningse geschiedenis richtte hij de Vereniging voor Volksvermaken op.

Het vieren van Bommen Berend

De KVvV neemt ieder jaar de organisatie van Groningens Ontzet op zich. Uiteraard is hiervoor een vergunning van de gemeente nodig. Stapensea heeft namens de KVvV de vergunning aangevraagd. “In een regulier jaar beginnen we in januari met de programmering; in dit geval zijn we al in 2019 begonnen met de voorbereidingen. De eerste gesprekken met de gemeente zijn in klein comité al in 2021 gestart. De gesprekken over het concept draaiboek werden al in februari gehouden. Tijdens dit overleg stemden we alles op elkaar af. Bij dit gesprek zijn, naast de gemeente, ook de hulpdiensten en het marktwezen aanwezig.”

Vergunning

Sil Doeksen, accountmanager evenement en Jasper Goris, senior vergunningverlener, vertellen dat bij Evenementen Management beoordeeld wordt of een organisator een evenement goed en veilig kan organiseren. “We kijken naar een grote verscheidenheid van onderdelen, zoals locatie, veiligheid, capaciteit en ecologie. Voor het evenement 350 jaar Groningens Ontzet hebben we samen met de veiligheidsregio aandacht besteed aan de samenloop met de evenementen Hullabaloo in het Stadspark en Noorderzon in het Noorderplantsoen die ook op 27 augustus worden gehouden,” vertelt Sil. Een hele opgave lijkt het. Volgens Sil en Jasper valt dat wel mee. “We hebben deze drie evenement eerder tegelijkertijd gehouden en dit heeft toen niet tot problemen geleid. We maken bij het beoordelen van de evenementenaanvraag gebruik van deze eerdere ervaringen, vertelt Jasper.

Draaiboek

“Uiteindelijk zijn er meerdere overleggen nodig en komen we na een aantal versies tot een complex draaiboek”, vertelt Karina. “Tijdens deze overleggen stemmen we alles op elkaar af. We bespreken punten als: het aantal prullenbakken, de verkeersstroming, de veiligheidsvoorschriften voor het vuurwerk, een schoonmaakplan en ga zo maar door.” Jasper en Sil bevestigen dat het noodzakelijk is om het draaiboek zo gedetailleerd mogelijk te maken. “Zo worden de plattegronden op de centimeter nauwkeurig ingetekend, om het beste beeld te geven en beoordeling zo goed mogelijk te doen”, benadrukt Jasper. “Zodra dat plan naar wens van de gemeente is, krijgen wij de vergunning en kan Groningens Ontzet gevierd worden”, besluit Stapensea.