Mien lutje lanteern: zo vieren we Sint Maarten in Groningen

Het is bijna 11 november! Het moment waarop kinderen met een zelfgemaakte lampion langs de deuren gaan en een liedje zingen in ruil voor wat lekkers. Vroeger was het Sint-Martinuslopen een bedeltocht voor arme kinderen, maar tegenwoordig is het veranderd in een feest voor alle Groningse kinderen. Hoe ziet de traditie er in Groningen eigenlijk uit?

Wat begon als een traditie waarbij arme kinderen langs huizen gingen van rijke plaatsgenoten om te bedelen voor geld of fruit is deze traditie veranderd in een lichtjesfeest voor kinderen uit alle Groningse gezinnen. Zodra het schemerig begint te worden op 11 november gaan de kinderen met een zelfgemaakte lampion de straat op.

Voederbiet

“Vroeger holden kinderen een voederbiet uit, deden er een lichtje in en gingen hiermee langs de deuren”, vertelt Hein Bekenkamp van De Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken. “Tegenwoordig zien we vooral kinderen met een papieren lampion langs de deuren gaan.”

Foto | Frank Straatemeier - Groninger Archieven

Traditie

En dat vindt Hein jammer. “Het is jammer dat deze traditie verloren gaat. Nu is het vaak zo dat de juf op school een papieren mal maakt voor de lampion, de kinderen deze inkleuren en vervolgens in elkaar wordt gezet door de juf. Ik snap dat dat makkelijker is, maar het uithollen van een biet is veel mooier.”

Plattelandstraditie

Volgens Hein is de bietenlampion echt een plattelandstraditie. “In de stad Groningen was de bietenlampion minder populair, maar in de omliggende dorpen des te meer. Toch willen we als Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken deze traditie in de hele gemeente terugbrengen. Vandaar dat we ieder jaar voederbieten uitdelen op de Vismarkt en een lampionnenwedstrijd houden.”

Groningse jeugd

Al sinds de jaren ’80 deelt de vereniging rond Sint Maarten voederbieten uit aan de Groningse jeugd. “Ik heb de bietenpracht van dit jaar al mogen aanschouwen en heb er zelfs al een paar uitgehold”, vertelt Hein op enthousiaste toon. “Afgelopen zaterdag hebben we zo’n 2.000 voederbieten uitgedeeld op de Vismarkt. Nu hopen dat de kinderen er ook daadwerkelijk mooie bietenlampions van gaan maken.”

Schilmesjes

De bieten zijn dit jaar mooi rood van kleur. Hierdoor schijnt de biet extra mooi op wanneer je het lichtje aansteekt ondervond Hein. “Nadat de voederbiet is uitgehold kun je het te lijf met schilmesjes en andere materialen. Je moet niet dwars door de biet heen, maar juist het bovenste velletje versieren.”

Pronkstuk van koekblik

Hein is dan ook benieuwd hoeveel kinderen er dit jaar met een bietenlampion langs de deuren gaan. “Bij ons staan er uiteraard bietenlampions bij de deur. En weet je wat ook leuk is? Ik heb vroeger een lampion gemaakt van een koekblik. Deze hang ik ieder jaar rondom Sint Martinus bij ons in de gang, als pronkstuk.”