Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (WKB)
Bouwwerken met een laag risico: gevolgklasse 1
Bouwwerken zijn verdeeld in verschillende groepen: gevolgklassen 1 t/m 3. De WKB geldt in eerste instantie voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit zijn bouwwerken met een laag risico.
In het Besluit bouwwerken leefomgeving is beschreven welke bouwwerken in de nieuwe wet onder gevolgklasse 1 vallen. Het gaat om de volgende, nieuw te bouwen, vergunningplichtige bouwwerken:
- Vrijstaande eengezinswoningen, twee-onder-een-kapwoningen en rijtjeswoningen, inclusief eventuele garages (vanaf 2025 verbouwingen zoals aanbouwen). Voorwaarde is dat deze woningen op de grond staan en niet op een ander bouwwerk of op een andere woning worden gebouwd. Appartementen zijn dus uitgesloten van gevolgklasse 1. Ook woningen bedoeld voor verhuur van kamers, zoals studentenhuizen, en zorgwoningen vallen niet onder gevolgklasse 1.
- Woonboten en andere drijvende woningen.
- Vakantiehuisjes en andere vakantieverblijven. Ook hier zijn vakantieappartementen en dergelijke weer uitgesloten.
- Bedrijfshallen en fabriekspanden van maximaal twee verdiepingen. Het gaat dan bijvoorbeeld om hallen bedoeld voor opslag of productie, inclusief een kantoor of kantine, magazijnen, kassen en dergelijke. Kantoorgebouwen, winkelpanden en dergelijke vallen niet onder gevolgklasse 1.
- Opslagruimten, magazijnen en andere bouwwerken vallend onder punt 4 van maximaal twee verdiepingen die gebouwd worden bij kantoren, winkels en dergelijke.
- Fiets- en voetgangersbruggen met een overspanning van maximaal 20 meter over wegen en spoor- en waterwegen. Worden de bruggen gebouwd over provinciale wegen of rijkswegen dan vallen ze niet over gevolgklasse 1.
- Overige bouwwerken bedoeld voor wegen (geen viaducten en dergelijke), vaarwegen, stroomvoorziening, en dergelijke als ze niet hoger dan 20 meter, bovengrond gebouwd en niet waterkerend zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan kleine windmolens, keermuren en zendmasten.
Bouwwerken die niet onder de WKB vallen:
- Rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en provinciale monumenten.
- Bouwwerken waarbij een milieuvergunning of vergunning/melding brandveilig gebruik nodig is.
- Bouwactiviteiten waarbij sprake is van een gelijkwaardige oplossing voor brand- of constructieve veiligheid inclusief toepassing NEN 6060 en 6079.
Bekijk voorbeelden van verschillende situaties (pdf, externe website).
De kwaliteitsborger
De kwaliteitsborger is een onafhankelijke partij die de kwaliteit van een bouwwerk controleert. De kwaliteitsborger controleert of het bouwplan voldoet aan de regels, voor- en tijdens de bouw zoals:
- Constructieve veiligheid zoals de fundering en stabiliteitswanden
- Brandveiligheid zoals brandwerendheid van constructies en vluchtroutes
- Energiegebruik zoals de toepassing van isolatie en energiezuinige installaties
Vanaf 1 januari 2024
Voor nieuw te bouwen bouwwerken in gevolgklasse 1 moet u vanaf 1 januari 2024 de volgende stappen doorlopen:
Stap 1: Initiatief onder de WKB
U hebt nieuwbouwplannen die onder de WKB vallen.
Stap 2: Integraal vooroverleg
Dit is niet verplicht; het betreft alleen een ruimtelijke- en welstandsbeoordeling, dus geen technische beoordeling.
U kunt een integraal vooroverleg indienen om vooraf duidelijkheid te krijgen of uw plan haalbaar is.
Stap 3: Kwaliteitsborger inhuren
U benadert zelf een kwaliteitsborger. In de lijst met kwaliteitsborgers vindt u een lijst met kwaliteitsborgers en instrumenten. Een instrument is een goedgekeurde werkwijze die de kwaliteitsborger gebruikt om de bouw te controleren. Vervolgens zal de door u ingehuurde kwaliteitsborger een risicobeoordeling en borgingsplan opstellen.
Stap 4: Aanvragen omgevingsplanactiviteit
Minimaal 8 weken voor de start van de bouwactiviteiten vraagt u een omgevingsplanactiviteit aan bij de gemeente, via het digitale omgevingsloket.
Stap 5: Indienen bouwmelding
Minimaal 4 weken voor de start van de bouwactiviteiten dient u een bouwmelding in via het digitale omgevingsloket. U moet het volgende aangeven:
- Dat het gaat om een bouwwerk in gevolgklasse 1
- De kwaliteitsborger
- Welk instrument
- Risicobeoordeling en borgingsplan die zijn opgesteld door de kwaliteitsborger
Stap 6: Start van de bouwwerkzaamheden
Minimaal 2 dagen voor de aanvang van de bouwwerkzaamheden geeft u aan wanneer u begint met de bouw, via het digitale omgevingsloket.
Stap 7: Controle door de kwaliteitsborger
De kwaliteitsborger controleert tijdens de bouw:
- op de kwaliteit van het bouwwerk
- of aan de inhoud van het borgingsplan wordt voldaan
Stap 8: Controle door de gemeente
De gemeente kan tijdens de bouw controles uitvoeren en waar nodig handhaven. Ook wordt er gecontroleerd op de omgevingsveiligheid.
Stap 9: Gereedmelding
Minimaal 2 weken voor u het gebouw gaat gebruiken, dient u via het digitale omgevingsloket in:
- Gereedmelding
- Akkoordverklaring van de kwaliteitsborger
Stap 10: Gebouw gebruiken
Binnen 2 weken hoort u of de gereedmelding en de verklaring van de kwaliteitsborger akkoord zijn bevonden door de gemeente. Als het akkoord is, mag u het gebouw in gebruik nemen.
Vergunningaanvraag
Het kan dus zijn dat u voor het bouwtechnische onderdeel van uw bouwproject geen omgevingsvergunning meer aanvraagt bij de gemeente, maar dat u een bouwmelding moet doen. Bijvoorbeeld wanneer u een nieuw huis of bedrijfspand wilt bouwen. Om hier zeker van te zijn, doet u een vergunningscheck in het Omgevingsloket (vanaf 1 januari 2024).
Oplevering
Bij de oplevering van het bouwwerk moet de aannemer aantonen dat aan de bouwtechnische regelgeving is voldaan. Het kan zijn dat een bouwwerk niet gebouwd is volgens de regelgeving en gemaakte afspraken. Opdrachtgevers krijgen onder de WKB betere mogelijkheden om de aannemer aan te sporen tot herstelwerkzaamheden. Ook moet de aannemer informatie aan de opdrachtgever geven over hoe de risico’s zijn afgedekt. Dit gaat om de risico’s op schade door het niet nakomen van verplichtingen en gebreken na oplevering.